Shqip » Letonisht | 84 [tetёdhjetёekatёr] | E shkuara 4

84 [astoņdesmit četri] Pagātne 4

lexoj	lasīt
Unё kam lexuar.	Es lasīju.
E kam lexuar tё gjithё romanin.	Es izlasīju visu romānu.
kuptoj	saprast
Unё e kam kuptuar.	Es sapratu.
E kam kuptuar tё gjithё tekstin.	Es sapratu visu tekstu.
pёrgjigjem	atbildēt
Unё jam pёrgjigjur.	Es atbildēju.
U jam pёrgjigjur tё gjitha pyetjeve.	Es atbildēju uz visiem jautājumiem.
E di – e kam ditur.	Es to zinu – es to zināju.
Unё shkruaj kёtё – e kam shkruar kёtё.	Es to rakstu – es to uzrakstīju.
E dёgjoj kёtё – kёtё e kam dёgjuar.	Es to dzirdu – es to dzirdēju.
Unё marr kёtё – e kam marrё kёtё.	Es to nesu – es to atnesu.
Unё sjell kёtё – unё e kam sjellё kёtё.	Es to nesu – es to atnesu.
Unё blej kёtё – kёtё e kam blerё.	Es to pērku – es to nopirku.
Unё e pres kёtё – e kam pritur kёtё.	Es to gaidu – es to gaidīju.
Unё shpjegoj kёtё – kёtё e kam shpjeguar.	Es to paskaidroju – es to paskaidroju.
Unё e njoh kёtё – unё kёtё e kam njohur.	Es to pazīstu – es to pazinu.

Dygjuhësia përmirëson dëgjimin

Njerëzit që flasin dy gjuhë dëgjojnë më mirë. Ata mund të dallojnë më saktë ndryshimin mes tingujve. Një studim amerikan arriti në këtë përfundim. Studiuesit kanë testuar disa adoleshentë. Disa prej tyre ishin rritur si bilingualë. Këta adoleshentë flisnin anglisht dhe spanjisht. Pjesa tjetër e personave të testuar flisnin vetëm anglisht. Të rinjtë duhej të dëgjonin një rrokje të caktuar. Kjo ishte rrokja ”da”. Ajo nuk i përkiste asnjërës prej gjuhëve. Personat e testuar e dëgjuan rrokjen në kufje. Aktiviteti i trurit u mat me elektroda. Pas këtij testi, adoleshentët duhej të dëgjonin përsëri rrokjen. Këtë herë, kishte edhe zhurma shqetësuese. Ishin zëra të ndryshëm që flisnin fjali pa kuptim. Bilingualët reaguan fort ndaj rrokjes. Truri i tyre tregonte aktivitet intensiv. Ata mund të identifikonin saktësisht rrokjen me dhe pa zhurma. Personat njëgjuhësh nuk patën sukses. Dëgjimi i tyre nuk ishte aq i mirë sa ai i personave dygjuhësh. Studiuesit u befasuan nga rezultati i eksperimentit. Deri më tani dihej vetëm se muzikantët kanë dëgjim veçanërisht të mirë. Mesa duket edhe dygjuhësia e stërvit veshin. Bilingualët konfrontohen vazhdimisht me tinguj të ndryshëm. Prandaj truri duhet të zhvillojë aftësi të reja. Ai mëson të bëjë dallimin midis stimujve të ndryshëm gjuhësor. Studiuesit tani po testojnë sesi aftësitë gjuhësore ndikojnë në tru. Ndoshta dëgjimi përfiton edhe kur mësojmë gjuhë në një moshë më të vonë.