esperanto » rumana | 83 [okdek tri] | Is-tempo 3

83 [optzeci şi trei] Trecut 3

telefoni	a vorbi la telefon
Mi telefonis.	Am vorbit la telefon.
Mi telefonis la tutan tempon.	Am vorbit tot timpul la telefon.
demandi	a întreba
Mi demandis.	Am întrebat.
Mi ĉiam demandis.	Am întrebat întotdeauna.
rakonti	a povesti
Mi rakontis.	Am povestit.
Mi rakontis la tutan historion.	Am povestit toată povestea.
studi	a învăţa
Mi studis.	Am învăţat.
Mi studis la tutan vesperon.	Am învăţat toată seara.
labori	a lucra
Mi laboris.	Am lucrat.
Mi laboris la tutan tagon.	Am lucrat toată ziua.
manĝi	a mânca
Mi manĝis.	Am mâncat.
Mi manĝis la tutan manĝon.	Am mâncat toată mâncarea.

La afrikaj lingvoj

En Afriko parolatas multegaj malsamaj lingvoj. Neniu alia kontinento havas tiom da malsamaj lingvoj. La diverseco de la afrikaj lingvoj impresas. La nombron de afrikaj lingvoj oni taksas je ĉirkaŭ 2000. Sed ĉiuj tiuj lingvoj ne similas! Tute male, ili ofte estas eĉ plene malsamaj! La lingvoj de Afriko apartenas al kvar malsamaj lingvaj familioj. Iuj afrikaj lingvoj havas tutmonde unikajn karakterizaĵojn. Estas ekzemple sonoj ne imiteblaj de eksterlandanoj. En Afriko, la landaj limoj ne ĉiam estas ankaŭ la lingvaj limoj. En iuj regionoj estas multegaj malsamaj lingvoj. En Tanzanio parolatas ekzemple lingvoj el ĉiuj kvar familioj. La afrikansa konsistigas escepton inter la afrikaj lingvoj. Tiu lingvo estiĝis koloniepoke. Tiuepoke renkontiĝis homoj el diversaj kontinentoj. Ili venis el Afriko, Eŭropo kaj Azio. Tiu kontakta situacio ebligis la evoluon de nova lingvo. La afrikansa montras influojn el multaj lingvoj. Sed tiu lingvo plej proksime parencas kun la nederlanda. Hodiaŭ, la afrikansa parolatas precipe en Sudafriko kaj Namibio. La plej eksterordinara afrika lingvo estas la pertambura lingvo. Teorie ĉiu mesaĝo sendeblas per tamburoj. La lingvoj dissendataj per tamburoj estas tonaj lingvoj. La signifo de la vortoj aŭ silaboj dependas de la tonaltoj. Tio signifas ke la tonojn oni devas pertambure imiti. La pertamburan lingvon oni komprenas en Afriko ekde la infanaĝo. Kaj ĝi tre efikas… La pertambura lingvo aŭdeblas ĝis distanco de 12 kilometroj!