esperanto » rumana | 58 [kvindek ok] | Korpopartoj

58 [cincizeci şi opt] Părţile corpului omenesc

Mi desegnas viron.	Desenez un om.
Unue la kapon.	Mai întâi capul.
La viro surhavas ĉapelon.	Omul poartă o pălărie.
La haroj ne videblas.	Părul nu se vede.
Ankaŭ la oreloj ne videblas.	Şi nici urechile nu se văd.
Ankaŭ la dorso ne videblas.	Nici spatele nu se vede.
Mi desegnas la okulojn kaj la buŝon.	Desenez ochii şi gura.
La viro dancas kaj ridas.	Omul dansează şi râde.
La viro havas longan nazon.	Omul are un nas lung.
Li portas lambastonon en siaj manoj.	Ţine un baston în mâini.
Li surhavas ankaŭ koltukon ĉirkaŭ sia kolo.	Poartă şi un fular în jurul gâtului.
Vintras kaj malvarmas.	Este iarnă şi este frig.
La brakoj estas muskolaj.	Braţele sunt puternice.
La gamboj ankaŭ estas muskolaj.	Şi picioarele sunt puternice.
La viro estas el neĝo.	Omul este din zăpadă.
Li surhavas nek pantalonon nek mantelon.	Nu poartă pantaloni şi palton.
Sed la viro ne frostiĝas.	Dar omului nu-i este frig.
Li estas neĝhomo.	Este un om de zăpadă.

Ĉu ekzistas universala gramatiko?

Kiam ni lernas lingvon, ni ankaŭ lernas ĝian gramatikon. Tio estas aŭtomata procezo ĉe la infanoj lernantaj sian gepatran lingvon. Ili ne rimarkas ke sia cerbo lernas multajn malsamajn regulojn. Malgraŭ tio, ili dekomence ĝuste lernas sian gepatran lingvon. Ĉar ekzistas multaj lingvoj, ekzistas ankaŭ multaj gramatikoj. Sed ĉu ankaŭ ekzistas universala gramatiko? Tiu demando delonge okupas la sciencon. Novaj esploroj povus alporti respondon al ĝi. Ĉar la cerbesploristoj faris interesan malkovron. Ili lernigis gramatikajn regulojn al subjektoj. Tiuj subjektoj estis lingvolernantoj. Ili lernis la japanan aŭ la italan. La duonon de la gramatikaj reguloj oni tute inventis. Sed tion la subjektoj ne sciis. Post la lerno oni prezentis frazojn al la lernantoj. La subjektoj devis prijuĝi la korektecon de la frazoj. Dum ili plenumis la taskon, oni analizis ilian cerbon. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili tiel povis kontroli kiel la cerbo reagis al la frazoj. Kaj ŝajnas ke nia cerbo rekonas la gramatikojn! Dum la paroltraktiĝo iuj cerbaj areoj estas aktivaj. Al ili apartenas la Broca-areo. Ĝi troviĝas en la maldekstra encefalo. Kiam la lernantoj traktis la verajn regulojn, ĝi estis tre aktiva. Sed la aktiveco konsiderinde malkreskis kaze de la inventitaj reguloj. Eblus do ke ĉiuj gramatikoj havas la saman bazon. Ili tiam sekvus la samajn principojn. Kaj tiuj principoj estus ĉe ni denaskaj…