esperanto » makedona | 9 [naŭ] | Semajntagoj

9 [девет] Денови во седмицата

9 [dyevyet] Dyenovi vo syedmitzata

la lundo	понеделник; ponyedyelnik
la mardo	вторник; vtornik
la merkredo	среда; sryeda
la ĵaŭdo	четврток; chyetvrtok
la vendredo	петок; pyetok
la sabato	сабота; sabota
la dimanĉo	недела; nyedyela
la semajno	седмица; syedmitza
de lundo ĝis dimanĉo	од понеделник до недела; od ponyedyelnik do nyedyela
La unua tago estas lundo.	Првиот ден е понеделник.; Prviot dyen ye ponyedyelnik.
La dua tago estas mardo.	Вториот ден е вторник.; Vtoriot dyen ye vtornik.
La tria tago estas merkredo.	Третиот ден е среда.; Tryetiot dyen ye sryeda.
La kvara tago estas ĵaŭdo.	Четвртиот ден е четврток.; Chyetvrtiot dyen ye chyetvrtok.
La kvina tago estas vendredo.	Петтиот ден е петок.; Pyettiot dyen ye pyetok.
La sesa tago estas sabato.	Шестиот ден е сабота.; Shyestiot dyen ye sabota.
La sepa tago estas dimanĉo.	Седмиот ден е недела.; Syedmiot dyen ye nyedyela.
La semajno havas sep tagojn.	Седмицата има седум дена.; Syedmitzata ima syedoom dyena.
Ni laboras nur kvin tagojn.	Ние работиме само пет дена.; Niye rabotimye samo pyet dyena.

La latina, ĉu vivanta lingvo?

La angla estas nuntempe la plej grava monda lingvo. Ĝin oni instruas tutmonde kaj ĝi estas oficiala lingvo en multaj landoj. Tiun rolon antaŭe ludis la latina. La latinan origine parolis la latinoj. Ili estis la enloĝantoj de Latio, kies centro estis Romo. La lingvo disvastiĝis kun la ekspansio de la Romia Imperio. En la antikva tempo, la latina estis la gepatra lingvo de multaj popoloj. Ili vivis en Eŭropo, Nordafriko kaj Okcidentazio. Sed la parola latina diferenciĝis de la klasika latina. Ĝi estis ordinara lingvo, nomita vulgara latina. En la romiigitaj regionoj ekzistis malsamaj dialektoj. El la dialektoj disvolviĝis mezepoke naciaj lingvoj. La lingvoj devenantaj el la latina estas la latinidaj lingvoj. Al tiuj apartenas la itala, la hispana kaj la portugala. Ankaŭ la franca kaj la rumana baziĝas sur la latina. Sed la latina ne vere estingiĝis. Ĝis la 19a jarcento ĝi estis grava komerca lingvo. Kaj ĝi restis la lingvo de la kleruloj. Por la scienco ĝis hodiaŭ gravas la latina. Ĉar multaj fakaj terminoj havas latinan devenon. Ankaŭ en lernejoj oni ankoraŭ instruas la latinan kiel fremdan lingvon. Kaj la universitatoj ofte atendas konojn de la latina. La latina do ne estas morta, eĉ se ĝin oni ne plu parolas. De pluraj jaroj la latina eĉ spertas revigliĝon. La nombro de homoj volantaj lerni la latinan denove kreskas. Ĝin oni plu konsideras kiel ŝlosilo al la lingvo kaj kulturo de multaj landoj. Do kuraĝu lerni la latinan! Audaces fortuna adiuvat , la bonŝanco favoras la aŭdaculojn!