esperanto » rumana | 77 [sepdek sep] | pravigi ion 3

77 [şaptezeci şi şapte] a „argumenta” ceva 3

Kial vi ne manĝas la torton?	De ce nu mâncaţi tortul?
Mi devas maldikiĝi.	Trebuie să slăbesc.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi devas maldikiĝi.	Nu îl mănânc pentru că trebuie să slăbesc.
Kial vi ne trinkas la bieron?	De ce nu beţi berea?
Mi devas ankoraŭ stiri.	Mai trebuie să conduc.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi devas ankoraŭ stiri.	Nu o beau pentru că mai trebuie să conduc.
Kial vi ne trinkas la kafon?	De ce nu bei cafeaua?
Ĝi malvarmas.	Este rece.
Mi ne trinkas ĝin ĉar ĝi malvarmas.	Nu o beau pentru că este rece.
Kial vi ne trinkas la teon?	De ce nu bei ceaiul?
Mi ne havas sukeron.	Nu am zahăr.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi ne havas sukeron.	Nu îl beau pentru că nu am zahăr.
Kial vi ne manĝas la supon?	De ce nu mâncaţi supa?
Mi ne mendis ĝin.	Nu am comandat-o.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi ne mendis ĝin.	Nu o mănânc pentru că nu am comandat-o.
Kial vi ne manĝas la viandon?	De ce nu mâncaţi carnea?
Mi estas vegetarano.	Eu sunt vegetarian.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi estas vegetarano.	Nu o mănânc pentru că sunt vegetarian.

Unu lingvo, multaj variaĵoj

Eĉ kiam ni parolas nur unu lingvon, ni parolas multajn lingvojn. Ĉar neniu lingvo estas memfermiĝinta sistemo. En ĉiu lingvo montriĝas multaj malsamaj dimensioj. Lingvo estas vivanta konstruo. La parolantoj ĉiam adaptiĝas al siaj alparolatoj. La homoj tial variigas la lingvon kiun ili parolas. Tiuj variaĵoj aperas diversforme. Ĉiu lingvo ekzemple havas historion. Ĝi modifiĝis kaj ankaŭ plu modifiĝos. Tion evidentigas la fakto ke la maljunuloj kaj la junuloj malsame parolas. Ekzistas ankaŭ malsamaj dialektoj en la plej multaj lingvoj. Sed multaj dialektparolantoj kapablas adaptiĝi al sia ĉirkaŭaĵo. En difinitaj situacioj ili parolas la norman lingvon. Malsamaj sociaj grupoj havas malsamajn lingvojn. Ekzemploj de tio estas la junulara lingvo aŭ la ĉasistara lingvo. La plej multaj homoj parolas laboreje alie ol hejme. Multaj ankaŭ uzas fakan lingvon laboreje. Diferencoj ankaŭ aperas en la parola kaj skriba lingvoj. La parola lingvo ĝenerale multe pli simplas ol la skriba. Tiu diferenco povas esti tre granda. Tio estas la kazo kiam la skribaj lingvoj longe ne modifiĝas. La parolantoj tiam devas unue lerni skribe uzi la lingvon. Ofte diferenciĝas ankaŭ la lingvo de virinoj kaj viroj. Tiu diferenco ne tre grandas en la okcidentaj socioj. Sed estas landoj en kiuj la virinoj kaj la viroj tute malsame parolas. En iuj kulturoj ankaŭ la ĝentileco havas siajn proprajn lingvajn formojn. Do tute ne tiel facilas paroli! Ni devas tiucele atenti multajn malsamajn aferojn samtempe...