esperanto » rumana | 73 [sepdek tri] | rajti fari ion

73 [şaptezeci şi trei] „a avea voie” ceva

Ĉu vi jam rajtas stiri aŭton?	Ai voie să conduci deja?
Ĉu vi jam rajtas trinki alkoholon?	Ai voie să bei deja alcool?
Ĉu vi jam rajtas sole veturi eksterlanden?	Ai voie să călătoreşti deja singur în străinătate?
rajti	a avea voie
Ĉu ni rajtas fumi ĉi-tie?	Avem voie să fumăm aici?
Ĉu oni rajtas fumi ĉi-tie?	Se poate fuma aici?
Ĉu oni rajtas pagi per kreditkarto?	Se poate plăti cu carte de credit?
Ĉu oni rajtas pagi per ĉeko?	Se poate plăti cu cec?
Ĉu oni rajtas pagi nur kontante?	Se poate plăti numai cash?
Ĉu mi rajtas nur telefoni?	Am voie să dau şi eu un telefon?
Ĉu mi rajtas nur demandi ion?	Am voie să întreb şi eu ceva?
Ĉu mi rajtas nur diri ion?	Am voie să spun şi eu ceva?
Li ne rajtas dormi en la parko.	Nu are voie să doarmă în parc.
Li ne rajtas dormi en la aŭto.	Nu are voie să doarmă în maşină.
Li ne rajtas dormi en la stacidomo.	Nu are voie să doarmă în gară.
Ĉu ni rajtas sidiĝi?	Putem lua loc?
Ĉu ni rajtas havi la menuon?	Ne daţi vă rugăm meniul?
Ĉu ni rajtas pagi aparte?	Putem plăti separat?

Gepatra lingvo = emocia, fremda lingvo = racia?

Kiam ni lernas fremdajn lingvojn, ni stimulas nian cerbon. Nia penso modifiĝas per nia lerno. Ni iĝas pli kreemaj kaj pli fleksiĝemaj. Por la plurlingvuloj pli facilas ankaŭ pli komplekse pensi. Oni lernante trejnas la memoron. Ju pli ni lernas, des pli bone tio funkcias. Kiu multajn lingvojn lernis, tiu ankaŭ aliajn aferojn pli rapide lernas. Li pli longe koncentrite povas cerbumi pri temo. Tial li pli rapide solvas problemojn. La plurlingvuloj povas ankaŭ pli bone decidiĝi. Sed kiel ili decidiĝas ankaŭ dependas de la lingvoj. La lingvo per kiu ni pensas influas niajn decidojn. Psiĥologoj pristudis plurajn subjektojn esplorcele. Ĉiuj subjektoj estis dulingvaj. Krom sian gepatran lingvon ili ankaŭ parolis alian lingvon. La subjektoj devis prirespondi demandon. La demando temis pri la solvo de problemo. La subjektoj devis elekti inter du opcioj. Unu opcio estis konsiderinde pli riska ol la alia. La subjektoj devis prirespondi la demandon ambaŭlingve. Kaj la respondoj ŝanĝiĝis kiam la lingvoj ŝanĝiĝis! Parolante sian gepatran lingvon, la subjektoj elektis la riskon. Sed en la fremda lingvo ili decidiĝis por la sekura opcio. Post tiu eksperimento la subjektoj ankaŭ devis veti. Ankaŭ tiuokaze montriĝis klara diferenco. Uzante la fremdan lingvon ili estis pli prudentaj. La esploristoj supozas ke ni fremdlingve pli koncentritas. Ni tial ne emocie sed racie faras decidojn...