esperanto » indonezia | 34 [tridek kvar] | En la trajno

34 [tiga puluh empat] Di Kereta

Ĉu tio estas la trajno al Berlino?	Apakah kereta ini menuju Berlin?
Kiam la trajno forveturos?	Kapan kereta berangkat?
Kiam la trajno alvenos en Berlino?	Kapan keretanya tiba di Berlin?
Pardonon, ĉu vi permesas preteriron?	Maaf, boleh saya lewat?
Mi kredas ke tio estas mia sidloko.	Saya pikir, ini tempat saya.
Mi kredas ke vi sidas en mia sidloko.	Saya pikir, Anda duduk di tempat saya.
Kie estas la dormovagono?	Di mana gerbong tempat tidur?
La dormovagono estas ĉe la trajnofino.	Gerbong tempat tidur ada di bagian belakang kereta.
Kaj kie estas la manĝovagono? – Ĉe la fronto.	Dan di mana gerbong ruang makan? – Di depan.
Ĉu mi povas dormi supre?	Apakah saya dapat tidur di bawah?
Ĉu mi povas dormi mezloke?	Apakah saya dapat tidur di tengah?
Ĉu mi povas dormi malsupre?	Apakah saya dapat tidur di atas?
Kiam ni estos ĉe la landlimo?	Kapan kita melewati perbatasan?
Kiom longe daŭras la veturado al Berlino?	Berapa lama perjalanan ke Berlin?
Ĉu la trajno malfruiĝas?	Apakah keretanya terlambat?
Ĉu vi havas ion por legi?	Apakah Anda punya sesuatu untuk dibaca?
Ĉu haveblas io por manĝi kaj trinki ĉi-tie?	Apakah orang bisa mendapat makanan dan minuman di sini?
Ĉu vi povus veki min je la 7a horo?	Apakah Anda bisa membangunkan saya pukul 7 pagi?

La disvolviĝo de la lingvo

Klaras kial ni parolas unuj kun la aliaj. Ni volas interŝanĝi ideojn kaj interkompreniĝi. Sed malpli klaras kiel precize la lingvo estiĝis. Prie ekzistas diversaj teorioj. Sed estas certe ke la lingvo estas tre malnova fenomeno. Antaŭkondiĉo por paroli estis iuj korpaj karakterizaĵoj. Ili estis necesaj por ke ni povu formi sonojn. La neandertalhomoj jam kapablis uzi sian voĉon. Ili tiel povis distingiĝi de la bestoj. Krome, gravis laŭta kaj firma voĉo por defendi sin. Per ĝi oni povis minaci aŭ timigi malamikojn. Tiam oni jam fabrikis ilojn kaj estigis fajron. Tiu scio iel transdonendis. La parolo ankaŭ gravis por grupe ĉasi. Tutsimpla interkompreniĝo jam ekzistis antaŭ 2 milionoj da jaroj. La unuaj lingvaj eroj estis la signoj kaj la gestoj. Sed la homoj volis kompreniĝi ankaŭ en la mallumo. Aldone ili devis povi paroli unuj kun la aliaj sen reciproka rigardo. Tial disvolviĝis la voĉo, kiu anstataŭis la signojn. La lingvo en la nuntempa senco aĝas je almenaŭ 50 000 jaroj. Forlasante Afrikon la homo sapiens disvastigis ĝin tutmonde. En la diversaj regionoj disiĝis la lingvoj unuj de la aliaj. Tio signifas ke estiĝis malsamaj lingvaj familioj. Ili tamen enhavis nur la fundamentojn de lingvaj sistemoj. La unuaj lingvoj estis multe malpli kompleksaj ol la nuntempaj lingvoj. Ili plu evoluis per la gramatiko, la fonologio kaj la semantiko. Eblus diri ke malsamaj lingvoj estas malsamaj solvoj. Sed ĉiam samis la problemo : kiel mi montru kion mi pensas?