esperanto » finna | 58 [kvindek ok] | Korpopartoj

58 [viisikymmentäkahdeksan] Ruumiinosia

Mi desegnas viron.	Minä piirrän miehen.
Unue la kapon.	Ensin pään.
La viro surhavas ĉapelon.	Miehellä on hattu päässä.
La haroj ne videblas.	Hiuksia ei näe.
Ankaŭ la oreloj ne videblas.	Korvia ei myöskään näe.
Ankaŭ la dorso ne videblas.	Selkää ei myöskään näe.
Mi desegnas la okulojn kaj la buŝon.	Minä piirrän silmät ja suun.
La viro dancas kaj ridas.	Mies tanssii ja nauraa.
La viro havas longan nazon.	Miehellä on pitkä nenä.
Li portas lambastonon en siaj manoj.	Hänellä on keppi kädessään.
Li surhavas ankaŭ koltukon ĉirkaŭ sia kolo.	Hänellä on myös kaulahuivi kaulan ympäri.
Vintras kaj malvarmas.	On talvi ja on kylmä.
La brakoj estas muskolaj.	Kädet ovat voimakkaat.
La gamboj ankaŭ estas muskolaj.	Jalat ovat myös voimakkaat.
La viro estas el neĝo.	Mies on lumesta.
Li surhavas nek pantalonon nek mantelon.	Hänellä ei ole päällään housuja eikä takkia.
Sed la viro ne frostiĝas.	Mutta hänellä ei ole kylmä.
Li estas neĝhomo.	Hän on lumiukko.

Ĉu ekzistas universala gramatiko?

Kiam ni lernas lingvon, ni ankaŭ lernas ĝian gramatikon. Tio estas aŭtomata procezo ĉe la infanoj lernantaj sian gepatran lingvon. Ili ne rimarkas ke sia cerbo lernas multajn malsamajn regulojn. Malgraŭ tio, ili dekomence ĝuste lernas sian gepatran lingvon. Ĉar ekzistas multaj lingvoj, ekzistas ankaŭ multaj gramatikoj. Sed ĉu ankaŭ ekzistas universala gramatiko? Tiu demando delonge okupas la sciencon. Novaj esploroj povus alporti respondon al ĝi. Ĉar la cerbesploristoj faris interesan malkovron. Ili lernigis gramatikajn regulojn al subjektoj. Tiuj subjektoj estis lingvolernantoj. Ili lernis la japanan aŭ la italan. La duonon de la gramatikaj reguloj oni tute inventis. Sed tion la subjektoj ne sciis. Post la lerno oni prezentis frazojn al la lernantoj. La subjektoj devis prijuĝi la korektecon de la frazoj. Dum ili plenumis la taskon, oni analizis ilian cerbon. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili tiel povis kontroli kiel la cerbo reagis al la frazoj. Kaj ŝajnas ke nia cerbo rekonas la gramatikojn! Dum la paroltraktiĝo iuj cerbaj areoj estas aktivaj. Al ili apartenas la Broca-areo. Ĝi troviĝas en la maldekstra encefalo. Kiam la lernantoj traktis la verajn regulojn, ĝi estis tre aktiva. Sed la aktiveco konsiderinde malkreskis kaze de la inventitaj reguloj. Eblus do ke ĉiuj gramatikoj havas la saman bazon. Ili tiam sekvus la samajn principojn. Kaj tiuj principoj estus ĉe ni denaskaj…