esperanto » finna | 34 [tridek kvar] | En la trajno

34 [kolmekymmentäneljä] Junassa

Ĉu tio estas la trajno al Berlino?	Meneekö tämä juna Berliiniin?
Kiam la trajno forveturos?	Milloin juna lähtee?
Kiam la trajno alvenos en Berlino?	Milloin juna saapuu Berliiniin?
Pardonon, ĉu vi permesas preteriron?	Anteeksi, pääsisinkö ohi?
Mi kredas ke tio estas mia sidloko.	Tämä taitaa olla minun paikkani.
Mi kredas ke vi sidas en mia sidloko.	Te taidatte istua paikallani.
Kie estas la dormovagono?	Missä on nukkumavaunu?
La dormovagono estas ĉe la trajnofino.	Nukkumavaunu on junan loppuosassa.
Kaj kie estas la manĝovagono? – Ĉe la fronto.	Missä on ravintolavaunu? – Junan alkuosassa.
Ĉu mi povas dormi supre?	Voinko nukkua alhaalla?
Ĉu mi povas dormi mezloke?	Voinko nukkua keskellä?
Ĉu mi povas dormi malsupre?	Voinko nukkua ylhäällä?
Kiam ni estos ĉe la landlimo?	Milloin olemme rajalla?
Kiom longe daŭras la veturado al Berlino?	Miten kauan matka Berliiniin kestää?
Ĉu la trajno malfruiĝas?	Onko juna myöhässä?
Ĉu vi havas ion por legi?	Onko teillä jotain lukemista?
Ĉu haveblas io por manĝi kaj trinki ĉi-tie?	Voiko täältä saada jotain syötävää ja juotavaa?
Ĉu vi povus veki min je la 7a horo?	Voisitteko te herättää minut kello 7.00?

La disvolviĝo de la lingvo

Klaras kial ni parolas unuj kun la aliaj. Ni volas interŝanĝi ideojn kaj interkompreniĝi. Sed malpli klaras kiel precize la lingvo estiĝis. Prie ekzistas diversaj teorioj. Sed estas certe ke la lingvo estas tre malnova fenomeno. Antaŭkondiĉo por paroli estis iuj korpaj karakterizaĵoj. Ili estis necesaj por ke ni povu formi sonojn. La neandertalhomoj jam kapablis uzi sian voĉon. Ili tiel povis distingiĝi de la bestoj. Krome, gravis laŭta kaj firma voĉo por defendi sin. Per ĝi oni povis minaci aŭ timigi malamikojn. Tiam oni jam fabrikis ilojn kaj estigis fajron. Tiu scio iel transdonendis. La parolo ankaŭ gravis por grupe ĉasi. Tutsimpla interkompreniĝo jam ekzistis antaŭ 2 milionoj da jaroj. La unuaj lingvaj eroj estis la signoj kaj la gestoj. Sed la homoj volis kompreniĝi ankaŭ en la mallumo. Aldone ili devis povi paroli unuj kun la aliaj sen reciproka rigardo. Tial disvolviĝis la voĉo, kiu anstataŭis la signojn. La lingvo en la nuntempa senco aĝas je almenaŭ 50 000 jaroj. Forlasante Afrikon la homo sapiens disvastigis ĝin tutmonde. En la diversaj regionoj disiĝis la lingvoj unuj de la aliaj. Tio signifas ke estiĝis malsamaj lingvaj familioj. Ili tamen enhavis nur la fundamentojn de lingvaj sistemoj. La unuaj lingvoj estis multe malpli kompleksaj ol la nuntempaj lingvoj. Ili plu evoluis per la gramatiko, la fonologio kaj la semantiko. Eblus diri ke malsamaj lingvoj estas malsamaj solvoj. Sed ĉiam samis la problemo : kiel mi montru kion mi pensas?