esperanto » estona | 73 [sepdek tri] | rajti fari ion

73 [seitsekümmend kolm] midagi tohtima

Ĉu vi jam rajtas stiri aŭton?	Tohid sa juba autoga sõita?
Ĉu vi jam rajtas trinki alkoholon?	Tohid sa juba alkoholi juua?
Ĉu vi jam rajtas sole veturi eksterlanden?	Tohid sa juba üksi välismaale sõita?
rajti	tohtima
Ĉu ni rajtas fumi ĉi-tie?	Tohime me siin suitsetada?
Ĉu oni rajtas fumi ĉi-tie?	Tohib siin suitsetada?
Ĉu oni rajtas pagi per kreditkarto?	Tohib siin krediitkaardiga maksta?
Ĉu oni rajtas pagi per ĉeko?	Tohib siin tšekiga maksta?
Ĉu oni rajtas pagi nur kontante?	Tohib siin ainult sularahas maksta?
Ĉu mi rajtas nur telefoni?	Tohin ma hetkel helistada?
Ĉu mi rajtas nur demandi ion?	Tohin ma hetkel midagi küsida?
Ĉu mi rajtas nur diri ion?	Tohin ma hetkel midagi öelda?
Li ne rajtas dormi en la parko.	Ta ei tohi pargis magada.
Li ne rajtas dormi en la aŭto.	Ta ei tohi autos magada.
Li ne rajtas dormi en la stacidomo.	Ta ei tohi rongijaamas magada.
Ĉu ni rajtas sidiĝi?	Tohime me istuda?
Ĉu ni rajtas havi la menuon?	Tohime me menüüd saada?
Ĉu ni rajtas pagi aparte?	Tohime me eraldi maksta?

Gepatra lingvo = emocia, fremda lingvo = racia?

Kiam ni lernas fremdajn lingvojn, ni stimulas nian cerbon. Nia penso modifiĝas per nia lerno. Ni iĝas pli kreemaj kaj pli fleksiĝemaj. Por la plurlingvuloj pli facilas ankaŭ pli komplekse pensi. Oni lernante trejnas la memoron. Ju pli ni lernas, des pli bone tio funkcias. Kiu multajn lingvojn lernis, tiu ankaŭ aliajn aferojn pli rapide lernas. Li pli longe koncentrite povas cerbumi pri temo. Tial li pli rapide solvas problemojn. La plurlingvuloj povas ankaŭ pli bone decidiĝi. Sed kiel ili decidiĝas ankaŭ dependas de la lingvoj. La lingvo per kiu ni pensas influas niajn decidojn. Psiĥologoj pristudis plurajn subjektojn esplorcele. Ĉiuj subjektoj estis dulingvaj. Krom sian gepatran lingvon ili ankaŭ parolis alian lingvon. La subjektoj devis prirespondi demandon. La demando temis pri la solvo de problemo. La subjektoj devis elekti inter du opcioj. Unu opcio estis konsiderinde pli riska ol la alia. La subjektoj devis prirespondi la demandon ambaŭlingve. Kaj la respondoj ŝanĝiĝis kiam la lingvoj ŝanĝiĝis! Parolante sian gepatran lingvon, la subjektoj elektis la riskon. Sed en la fremda lingvo ili decidiĝis por la sekura opcio. Post tiu eksperimento la subjektoj ankaŭ devis veti. Ankaŭ tiuokaze montriĝis klara diferenco. Uzante la fremdan lingvon ili estis pli prudentaj. La esploristoj supozas ke ni fremdlingve pli koncentritas. Ni tial ne emocie sed racie faras decidojn...