esperanto » adiga | 88 [okdek ok] | Is-tempo de la modalverboj 2

88 [тIокIиплIырэ ирэ] ОсэфэшI глаголмэ яблэкIыгъэ шъуашэр 2

88 [tIokIiplIyrje irje] OsjefjeshI glagolmje jabljekIygje shuashjer 2

Mia filo ne volis pupludi.	Сэ сишъао нысхъапэм рыджэгу шIоигъуагъэп.; Sje sishao nyshapjem rydzhjegu shIoiguagjep.
Mia filino ne volis futballudi.	Сэ сипшъашъэ футбол ешIэнэу фэягъэп.; Sje sipshashje futbol eshIjenjeu fjejagjep.
Mia edzino ne volis ŝakludi kun mi.	Сишъхьагъусэ (сишъуз) шахмат къыздешIэнэу шIоигъуагъэп.; Sishh'agusje (sishuz) shahmat kyzdeshIjenjeu shIoiguagjep.
Miaj gefiloj ne volis promeni.	СикIалэхэр къэкIухьакIо кIонхэу фэягъэхэп.; SikIaljehjer kjekIuh'akIo kIonhjeu fjejagjehjep.
Ili ne volis ordigi la ĉambron.	Ахэмэ унэр къызэIахынэу фэягъэхэп.; Ahjemje unjer kyzjeIahynjeu fjejagjehjep.
Ili ne volis enlitiĝi.	Ахэр гъолъыжьынхэу фэягъэхэп.; Ahjer golyzh'ynhjeu fjejagjehjep.
Li ne rajtis manĝi glaciaĵon.	Ащ (хъулъфыгъ) щтыгъэ ышхы хъущтгъагъэп.; Ashh (hulfyg) shhtygje yshhy hushhtgagjep.
Li ne rajtis manĝi ĉokoladon.	Ащ (хъулъфыгъ) шоколад ышхы хъущтгъагъэп.; Ashh (hulfyg) shokolad yshhy hushhtgagjep.
Li ne rajtis manĝi bonbonojn.	Ащ (хъулъфыгъ) конфет ышхы хъущтгъагъэп.; Ashh (hulfyg) konfet yshhy hushhtgagjep.
Mi rajtis deziri ion por mi.	Сэ зыгорэ сшIоигъон сыфитыгъ.; Sje zygorje sshIoigon syfityg.
Mi rajtis aĉeti robon por mi.	Сэ джанэ къызыфэсщэфыжьын сыфитыгъ.; Sje dzhanje kyzyfjesshhjefyzh'yn syfityg.
Mi rajtis preni pralinon por mi.	Сэ шоколад конфетыр сштэн сыфитыгъ.; Sje shokolad konfetyr sshtjen syfityg.
Ĉu vi rajtis fumi en la aviadilo?	О къухьэлъатэм тутын ущешъонэу уфитыгъа?; O kuh'jelatjem tutyn ushheshonjeu ufityga?
Ĉu vi rajtis trinki bieron en la hospitalo?	О сымэджэщым пивэ ущешъонэу уфитыгъа?; O symjedzhjeshhym pivje ushheshonjeu ufityga?
Ĉu vi rajtis kunpreni la hundon en la hotelon?	О хьакIэщым хьэр зыдипщэнэу уфитыгъа?; O h'akIjeshhym h'jer zydipshhjenjeu ufityga?
Dum la ferioj la infanoj rajtis longe resti ekstere.	Гъэпсэфыгъом кIэлэцIыкIухэр бэрэ урамым тетынхэу фитыгъэх.; Gjepsjefygom kIjeljecIykIuhjer bjerje uramym tetynhjeu fitygjeh.
Ili rajtis longe ludi en la korto.	Ахэр бэрэ щагум щыджэгунхэу фитыгъэх.; Ahjer bjerje shhagum shhydzhjegunhjeu fitygjeh.
Ili rajtis longe resti vekaj.	Ахэр бэрэ щысынхэу фитыгъэх.; Ahjer bjerje shhysynhjeu fitygjeh.

La beboj kapablas lerni la gramatikajn regulojn

La infanoj tre rapide kreskas. Kaj ili lernas ankaŭ tre rapide! Oni ankoraŭ ne esploris kiel la infanoj lernas. La lernaj procezoj aŭtomate disvolviĝas. La infanoj ne rimarkas ke ili lernas. Ilia kapablo malgraŭe ĉiutage kreskas. Tio evidentiĝas ankaŭ por la lingvo. La beboj kapablas nur krii en la unuaj monatoj. Ili kelkmonataĝe diras mallongajn vortojn. El la vortoj estiĝas poste frazoj. Iam poste la infanoj parolas sian gepatran lingvon. Tio bedaŭrinde ne funkcias por la plenkreskuloj. Ili bezonas librojn aŭ alian materialon por lerni. La gramatikajn regulojn ekzemple nur tiel ili povas lerni. Sed la kvarmonataĝaj beboj jam lernas la gramatikon! Esploristoj instruis fremdajn gramatikregulojn al germanaj beboj. Ili tiucele laŭtludigis al ili italajn frazojn. Tiuj frazoj enhavis difinitajn sintaksajn strukturojn. La beboj aŭdis la korektajn frazojn dum ĉirkaŭ kvaronhoro. Post la lernigo oni denove laŭtludigis frazojn al la beboj. Sed tiufoje kelkaj frazoj ne korektis. Dum la beboj aŭskultis la frazojn, ilia cerba aktiveco estis mezurita. La esploristoj povis tiuokaze observi kiel la cerbo reagis al la frazoj. Kaj la beboj montris malsaman aktivecon laŭ la frazoj! Kvankam ili nur mallonge lernis la frazojn, ili registris la erarojn. La beboj evidente ne komprenas kial iuj frazoj malkorektas. Ili baziĝas nur sur sonaj modeloj. Sed tio sufiĉas por lerni lingvon, almenaŭ por la beboj…