esperanto » turka | 88 [okdek ok] | Is-tempo de la modalverboj 2

88 [seksen sekiz] Yardımcı fiillerin geçmiş zamanı 2

Mia filo ne volis pupludi.	Oğlum bebekle oynamak istemiyordu.
Mia filino ne volis futballudi.	Kızım futbol oynamak istemiyordu.
Mia edzino ne volis ŝakludi kun mi.	Karım benimle satranç oynamak istemiyordu.
Miaj gefiloj ne volis promeni.	Çocuklarım gezinti yapmak istemiyorlardı.
Ili ne volis ordigi la ĉambron.	Odayı toplamak istemiyorlardı.
Ili ne volis enlitiĝi.	Yatmak istemiyorlardı.
Li ne rajtis manĝi glaciaĵon.	Onun (erkek) dondurma yemesine izin yoktu.
Li ne rajtis manĝi ĉokoladon.	Onun (erkek) çikolata yemesine izin yoktu.
Li ne rajtis manĝi bonbonojn.	Onun (erkek) şeker yemesine izin yoktu.
Mi rajtis deziri ion por mi.	Bir dilekte bulunmama izin vardı.
Mi rajtis aĉeti robon por mi.	Kendime bir elbise almama izin vardı.
Mi rajtis preni pralinon por mi.	Bir fondan almama izin vardı.
Ĉu vi rajtis fumi en la aviadilo?	Uçakta sigara içmen serbest miydi?
Ĉu vi rajtis trinki bieron en la hospitalo?	Hastanede bira içmen serbest miydi?
Ĉu vi rajtis kunpreni la hundon en la hotelon?	Köpeği otele alman serbest miydi?
Dum la ferioj la infanoj rajtis longe resti ekstere.	Tatilde cocukların uzun süre dışarda kalmalarına izin vardı.
Ili rajtis longe ludi en la korto.	Avluda uzun süre oynamalarına müsaade vardı.
Ili rajtis longe resti vekaj.	Gece uzun süre uyanık kalmalarına müsaade vardı.

La beboj kapablas lerni la gramatikajn regulojn

La infanoj tre rapide kreskas. Kaj ili lernas ankaŭ tre rapide! Oni ankoraŭ ne esploris kiel la infanoj lernas. La lernaj procezoj aŭtomate disvolviĝas. La infanoj ne rimarkas ke ili lernas. Ilia kapablo malgraŭe ĉiutage kreskas. Tio evidentiĝas ankaŭ por la lingvo. La beboj kapablas nur krii en la unuaj monatoj. Ili kelkmonataĝe diras mallongajn vortojn. El la vortoj estiĝas poste frazoj. Iam poste la infanoj parolas sian gepatran lingvon. Tio bedaŭrinde ne funkcias por la plenkreskuloj. Ili bezonas librojn aŭ alian materialon por lerni. La gramatikajn regulojn ekzemple nur tiel ili povas lerni. Sed la kvarmonataĝaj beboj jam lernas la gramatikon! Esploristoj instruis fremdajn gramatikregulojn al germanaj beboj. Ili tiucele laŭtludigis al ili italajn frazojn. Tiuj frazoj enhavis difinitajn sintaksajn strukturojn. La beboj aŭdis la korektajn frazojn dum ĉirkaŭ kvaronhoro. Post la lernigo oni denove laŭtludigis frazojn al la beboj. Sed tiufoje kelkaj frazoj ne korektis. Dum la beboj aŭskultis la frazojn, ilia cerba aktiveco estis mezurita. La esploristoj povis tiuokaze observi kiel la cerbo reagis al la frazoj. Kaj la beboj montris malsaman aktivecon laŭ la frazoj! Kvankam ili nur mallonge lernis la frazojn, ili registris la erarojn. La beboj evidente ne komprenas kial iuj frazoj malkorektas. Ili baziĝas nur sur sonaj modeloj. Sed tio sufiĉas por lerni lingvon, almenaŭ por la beboj…