esperanto » latva | 18 [dek ok] | Dompurigado

18 [astoņpadsmit] Mājas uzkopšana

Hodiaŭ estas sabato.	Šodien ir sestdiena.
Hodiaŭ ni havas tempon.	Šodien mums ir laiks.
Hodiaŭ ni purigadas la loĝejon.	Šodien mēs uzkopjam dzīvokli.
Mi purigadas la banĉambron.	Es uzkopju vannas istabu.
Mia edzo lavas la aŭton.	Mans vīrs mazgā mašīnu.
La infanoj purigadas la biciklojn.	Bērni tīra divriteņus.
Avinjo akvumas la florojn.	Vecmāmiņa aplej puķes.
La infanoj ordigas la infanĉambron.	Bērni uzkopj bērnu istabu.
Mia edzo ordigas sian skribotablon.	Mans vīrs sakārto savu rakstāmgaldu.
Mi enigas la lavotaĵon en la lavmaŝinon.	Es salieku veļu veļas mašīnā.
Mi etendas la sekigotan lavitaĵon.	Es izkaru veļu.
Mi gladas la lavitaĵon.	Es gludinu veļu.
La fenestroj estas malpuraj.	Logi ir netīri.
La planko estas malpura.	Grīda ir netīra.
La vazaro estas malpura.	Trauki ir netīri.
Kiu purigadas la fenestrojn?	Kas nospodrinās logus?
Kiu polvosuĉas?	Kas izsūks putekļus?
Kiu lavas la vazaron?	Kas nomazgās traukus?

Ĉu patrina lingvo? Patra lingvo!

De kiu vi lernis vian lingvon infanaĝe? Vi senhezite respondos : de la patrino! Tion pensas la plej multaj homoj en la mondo. La termino ‘patrina lingvo’ ekzistas en preskaŭ ĉiuj popoloj. Kaj la angloj kaj la ĉinoj konas ĝin. Eble ĉar la patrinoj pasigas pli da tempo kun la infanoj. Sed freŝaj esploroj kondukas al aliaj rezultoj. Ili montras ke nia lingvo ĝenerale estas la lingvo de niaj patroj. Esploristoj pristudis la heredaĵon kaj lingvojn de miksitaj popoloj. En tiaj popoloj la gepatroj venis el malsamaj kulturoj. Tiuj popoloj aperis antaŭ jarmiloj. Tion kaŭzis grandaj migradaj moviĝoj. La heredaĵo de tiuj miksitaj popoloj estis genetike analizita. Ĝin oni poste komparis kun la lingvo de la popolo. La plej multaj popoloj parolas la lingvon de siaj viraj prapatroj. Tio signifas ke la nacia lingvo estas tiu apartenanta al la Y-kromosomo. La viroj do kunportis sian lingvon en fremdajn landojn. Kaj poste la tie vivantaj virinoj adoptis la novan lingvon de la viroj. Sed ankaŭ hodiaŭ la patroj havas grandan influon je nia lingvo. Ĉar la beboj lernante orientiĝas laŭ la lingvo de siaj patroj. La patroj parolas konsiderinde malpli kun siaj gefiloj. La vira sintakso ankaŭ pli simplas ol la virina. La lingvo de la patroj do pli bone taŭgas por la beboj. Ĝi ne superŝarĝas ilin kaj do pli facile lerneblas. Tial infanoj parolante preferas imiti paĉjon ol panjon. Poste la lingvon de la infano tamen markas la vortprovizo de la patrino. Sekve, nian lingvon influas kaj la patrinoj kaj la patroj. Ĝi do devus nomiĝi la gepatra lingvo!