esperanto » finna | 77 [sepdek sep] | pravigi ion 3

77 [seitsemänkymmentäseitsemän] perustella jotakin 3

Kial vi ne manĝas la torton?	Miksi ette syö kakkua?
Mi devas maldikiĝi.	Minun täytyy laihduttaa.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi devas maldikiĝi.	En syö sitä, koska minun täytyy laihduttaa.
Kial vi ne trinkas la bieron?	Miksi ette juo tuota olutta?
Mi devas ankoraŭ stiri.	Minun täytyy vielä ajaa.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi devas ankoraŭ stiri.	Minä en juo sitä, koska minun täytyy vielä ajaa.
Kial vi ne trinkas la kafon?	Miksi et juo tuota kahvia?
Ĝi malvarmas.	Se on kylmää.
Mi ne trinkas ĝin ĉar ĝi malvarmas.	Minä en juo sitä, koska se on kylmää.
Kial vi ne trinkas la teon?	Miksi et juo tuota teetä?
Mi ne havas sukeron.	Minulla ei ole sokeria.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi ne havas sukeron.	En juo sitä, koska minulla ei ole sokeria.
Kial vi ne manĝas la supon?	Miksi ette syö tuota keittoa?
Mi ne mendis ĝin.	Minä en tilannut sitä.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi ne mendis ĝin.	Minä en syö sitä, koska en tilannut sitä.
Kial vi ne manĝas la viandon?	Miksi ette syö tuota lihaa?
Mi estas vegetarano.	Minä olen kasvissyöjä.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi estas vegetarano.	Minä en syö sitä, koska olen kasvissyöjä.

Unu lingvo, multaj variaĵoj

Eĉ kiam ni parolas nur unu lingvon, ni parolas multajn lingvojn. Ĉar neniu lingvo estas memfermiĝinta sistemo. En ĉiu lingvo montriĝas multaj malsamaj dimensioj. Lingvo estas vivanta konstruo. La parolantoj ĉiam adaptiĝas al siaj alparolatoj. La homoj tial variigas la lingvon kiun ili parolas. Tiuj variaĵoj aperas diversforme. Ĉiu lingvo ekzemple havas historion. Ĝi modifiĝis kaj ankaŭ plu modifiĝos. Tion evidentigas la fakto ke la maljunuloj kaj la junuloj malsame parolas. Ekzistas ankaŭ malsamaj dialektoj en la plej multaj lingvoj. Sed multaj dialektparolantoj kapablas adaptiĝi al sia ĉirkaŭaĵo. En difinitaj situacioj ili parolas la norman lingvon. Malsamaj sociaj grupoj havas malsamajn lingvojn. Ekzemploj de tio estas la junulara lingvo aŭ la ĉasistara lingvo. La plej multaj homoj parolas laboreje alie ol hejme. Multaj ankaŭ uzas fakan lingvon laboreje. Diferencoj ankaŭ aperas en la parola kaj skriba lingvoj. La parola lingvo ĝenerale multe pli simplas ol la skriba. Tiu diferenco povas esti tre granda. Tio estas la kazo kiam la skribaj lingvoj longe ne modifiĝas. La parolantoj tiam devas unue lerni skribe uzi la lingvon. Ofte diferenciĝas ankaŭ la lingvo de virinoj kaj viroj. Tiu diferenco ne tre grandas en la okcidentaj socioj. Sed estas landoj en kiuj la virinoj kaj la viroj tute malsame parolas. En iuj kulturoj ankaŭ la ĝentileco havas siajn proprajn lingvajn formojn. Do tute ne tiel facilas paroli! Ni devas tiucele atenti multajn malsamajn aferojn samtempe...