esperanto » finna | 73 [sepdek tri] | rajti fari ion

73 [seitsemänkymmentäkolme] saada tehdä jotakin

Ĉu vi jam rajtas stiri aŭton?	Saatko jo ajaa autoa?
Ĉu vi jam rajtas trinki alkoholon?	Saatko jo juoda alkoholia?
Ĉu vi jam rajtas sole veturi eksterlanden?	Saatko jo mennä yksin ulkomaille?
rajti	saada
Ĉu ni rajtas fumi ĉi-tie?	Saammeko polttaa täällä?
Ĉu oni rajtas fumi ĉi-tie?	Saako täällä polttaa?
Ĉu oni rajtas pagi per kreditkarto?	Saako täällä maksaa luottokortilla?
Ĉu oni rajtas pagi per ĉeko?	Saako täällä maksaa shekillä?
Ĉu oni rajtas pagi nur kontante?	Saako maksaa vain käteisellä?
Ĉu mi rajtas nur telefoni?	Saanko soittaa?
Ĉu mi rajtas nur demandi ion?	Saanko kysyä jotakin?
Ĉu mi rajtas nur diri ion?	Saanko sanoa jotakin?
Li ne rajtas dormi en la parko.	Hän ei saa nukkua puistossa.
Li ne rajtas dormi en la aŭto.	Hän ei saa nukkua autossa.
Li ne rajtas dormi en la stacidomo.	Hän ei saa nukkua rautatieasemalla.
Ĉu ni rajtas sidiĝi?	Saammeko istuutua?
Ĉu ni rajtas havi la menuon?	Voisimmeko saada ruokalistan?
Ĉu ni rajtas pagi aparte?	Saammeko maksaa erikseen?

Gepatra lingvo = emocia, fremda lingvo = racia?

Kiam ni lernas fremdajn lingvojn, ni stimulas nian cerbon. Nia penso modifiĝas per nia lerno. Ni iĝas pli kreemaj kaj pli fleksiĝemaj. Por la plurlingvuloj pli facilas ankaŭ pli komplekse pensi. Oni lernante trejnas la memoron. Ju pli ni lernas, des pli bone tio funkcias. Kiu multajn lingvojn lernis, tiu ankaŭ aliajn aferojn pli rapide lernas. Li pli longe koncentrite povas cerbumi pri temo. Tial li pli rapide solvas problemojn. La plurlingvuloj povas ankaŭ pli bone decidiĝi. Sed kiel ili decidiĝas ankaŭ dependas de la lingvoj. La lingvo per kiu ni pensas influas niajn decidojn. Psiĥologoj pristudis plurajn subjektojn esplorcele. Ĉiuj subjektoj estis dulingvaj. Krom sian gepatran lingvon ili ankaŭ parolis alian lingvon. La subjektoj devis prirespondi demandon. La demando temis pri la solvo de problemo. La subjektoj devis elekti inter du opcioj. Unu opcio estis konsiderinde pli riska ol la alia. La subjektoj devis prirespondi la demandon ambaŭlingve. Kaj la respondoj ŝanĝiĝis kiam la lingvoj ŝanĝiĝis! Parolante sian gepatran lingvon, la subjektoj elektis la riskon. Sed en la fremda lingvo ili decidiĝis por la sekura opcio. Post tiu eksperimento la subjektoj ankaŭ devis veti. Ankaŭ tiuokaze montriĝis klara diferenco. Uzante la fremdan lingvon ili estis pli prudentaj. La esploristoj supozas ke ni fremdlingve pli koncentritas. Ni tial ne emocie sed racie faras decidojn...