esperanto » estona | 34 [tridek kvar] | En la trajno

34 [kolmkümmend neli] Rongis

Ĉu tio estas la trajno al Berlino?	Kas see on rong Berliini?
Kiam la trajno forveturos?	Millal rong väljub?
Kiam la trajno alvenos en Berlino?	Millal jõuab rong Berliini?
Pardonon, ĉu vi permesas preteriron?	Vabandust, kas ma saaksin mööda?
Mi kredas ke tio estas mia sidloko.	Ma arvan, et see on minu koht.
Mi kredas ke vi sidas en mia sidloko.	Ma arvan, et te istute minu kohal.
Kie estas la dormovagono?	Kus on magamisvagun?
La dormovagono estas ĉe la trajnofino.	Magamisvagun on rongi tagumises otsas.
Kaj kie estas la manĝovagono? – Ĉe la fronto.	Ja kus on restoranivagun? – Eesotsas.
Ĉu mi povas dormi supre?	Kas ma võin all magada?
Ĉu mi povas dormi mezloke?	Kas ma võin keskel magada?
Ĉu mi povas dormi malsupre?	Kas ma võin üleval magada?
Kiam ni estos ĉe la landlimo?	Millal me piirile jõuame?
Kiom longe daŭras la veturado al Berlino?	Kui kaua kestab sõit Berliini?
Ĉu la trajno malfruiĝas?	Kas rong hilineb?
Ĉu vi havas ion por legi?	Kas teil on midagi lugeda?
Ĉu haveblas io por manĝi kaj trinki ĉi-tie?	Kas siin saaks midagi süüa ja juua?
Ĉu vi povus veki min je la 7a horo?	Kas te ärataksite mind palun kell 7.00?

La disvolviĝo de la lingvo

Klaras kial ni parolas unuj kun la aliaj. Ni volas interŝanĝi ideojn kaj interkompreniĝi. Sed malpli klaras kiel precize la lingvo estiĝis. Prie ekzistas diversaj teorioj. Sed estas certe ke la lingvo estas tre malnova fenomeno. Antaŭkondiĉo por paroli estis iuj korpaj karakterizaĵoj. Ili estis necesaj por ke ni povu formi sonojn. La neandertalhomoj jam kapablis uzi sian voĉon. Ili tiel povis distingiĝi de la bestoj. Krome, gravis laŭta kaj firma voĉo por defendi sin. Per ĝi oni povis minaci aŭ timigi malamikojn. Tiam oni jam fabrikis ilojn kaj estigis fajron. Tiu scio iel transdonendis. La parolo ankaŭ gravis por grupe ĉasi. Tutsimpla interkompreniĝo jam ekzistis antaŭ 2 milionoj da jaroj. La unuaj lingvaj eroj estis la signoj kaj la gestoj. Sed la homoj volis kompreniĝi ankaŭ en la mallumo. Aldone ili devis povi paroli unuj kun la aliaj sen reciproka rigardo. Tial disvolviĝis la voĉo, kiu anstataŭis la signojn. La lingvo en la nuntempa senco aĝas je almenaŭ 50 000 jaroj. Forlasante Afrikon la homo sapiens disvastigis ĝin tutmonde. En la diversaj regionoj disiĝis la lingvoj unuj de la aliaj. Tio signifas ke estiĝis malsamaj lingvaj familioj. Ili tamen enhavis nur la fundamentojn de lingvaj sistemoj. La unuaj lingvoj estis multe malpli kompleksaj ol la nuntempaj lingvoj. Ili plu evoluis per la gramatiko, la fonologio kaj la semantiko. Eblus diri ke malsamaj lingvoj estas malsamaj solvoj. Sed ĉiam samis la problemo : kiel mi montru kion mi pensas?