esperanto » adiga | 58 [kvindek ok] | Korpopartoj

58 [шъэныкъорэ ирэ] Iэпкъ-лъэпкъхэр

58 [shjenykorje irje] Ijepk-ljepkhjer

Mi desegnas viron.	Сэ хъулъфыгъэ сурэт сэшIы.; Sje hulfygje surjet sjeshIy.
Unue la kapon.	ЫпэрапшIэу шъхьэр.; YpjerapshIjeu shh'jer.
La viro surhavas ĉapelon.	Хъулъфыгъэм пэIо убгъур щыгъ.; Hulfygjem pjeIo ubgur shhyg.
La haroj ne videblas.	Ышъхьацхэр къэлъагъохэрэп.; Yshh'achjer kjelagohjerjep.
Ankaŭ la oreloj ne videblas.	ТхьакIумэхэри къэлъагъохэрэп.; Th'akIumjehjeri kjelagohjerjep.
Ankaŭ la dorso ne videblas.	ТхыцIэри къэлъагъорэп.; ThycIjeri kjelagorjep.
Mi desegnas la okulojn kaj la buŝon.	Сэ нэхэмрэ жэмрэ сурэт сэшIы.; Sje njehjemrje zhjemrje surjet sjeshIy.
La viro dancas kaj ridas.	Хъулъфыгъэр къэшъо ыкIи мэщхы.; Hulfygjer kjesho ykIi mjeshhhy.
La viro havas longan nazon.	Хъулъфыгъэм ыпэ кIыхьэ.; Hulfygjem ypje kIyh'je.
Li portas lambastonon en siaj manoj.	Ащ (хъулъфыгъ) бэщ ыIыгъ.; Ashh (hulfyg) bjeshh yIyg.
Li surhavas ankaŭ koltukon ĉirkaŭ sia kolo.	Ащ (хъулъфыгъ) ыпшъэ пшъэдэлъ ещэкIыгъ.; Ashh (hulfyg) ypshje pshjedjel eshhjekIyg.
Vintras kaj malvarmas.	Джы кIымаф ыкIи чъыIэ.; Dzhy kIymaf ykIi chyIje.
La brakoj estas muskolaj.	ЫIэхэр лъэшых.; YIjehjer ljeshyh.
La gamboj ankaŭ estas muskolaj.	Ылъакъохэри лъэшых.; Ylakohjeri ljeshyh.
La viro estas el neĝo.	Хъулъфыгъэр осым хэшIыкIыгъ.; Hulfygjer osym hjeshIykIyg.
Li surhavas nek pantalonon nek mantelon.	Ащ (хъулъфыгъ) гъончэджи палътэуи щыгъэп..; Ashh (hulfyg) gonchjedzhi paltjeui shhygjep..
Sed la viro ne frostiĝas.	Ау хъулъфыгъэр чъыIэ лIэрэп.; Au hulfygjer chyIje lIjerjep.
Li estas neĝhomo.	Ар осылI.; Ar osylI.

Ĉu ekzistas universala gramatiko?

Kiam ni lernas lingvon, ni ankaŭ lernas ĝian gramatikon. Tio estas aŭtomata procezo ĉe la infanoj lernantaj sian gepatran lingvon. Ili ne rimarkas ke sia cerbo lernas multajn malsamajn regulojn. Malgraŭ tio, ili dekomence ĝuste lernas sian gepatran lingvon. Ĉar ekzistas multaj lingvoj, ekzistas ankaŭ multaj gramatikoj. Sed ĉu ankaŭ ekzistas universala gramatiko? Tiu demando delonge okupas la sciencon. Novaj esploroj povus alporti respondon al ĝi. Ĉar la cerbesploristoj faris interesan malkovron. Ili lernigis gramatikajn regulojn al subjektoj. Tiuj subjektoj estis lingvolernantoj. Ili lernis la japanan aŭ la italan. La duonon de la gramatikaj reguloj oni tute inventis. Sed tion la subjektoj ne sciis. Post la lerno oni prezentis frazojn al la lernantoj. La subjektoj devis prijuĝi la korektecon de la frazoj. Dum ili plenumis la taskon, oni analizis ilian cerbon. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili tiel povis kontroli kiel la cerbo reagis al la frazoj. Kaj ŝajnas ke nia cerbo rekonas la gramatikojn! Dum la paroltraktiĝo iuj cerbaj areoj estas aktivaj. Al ili apartenas la Broca-areo. Ĝi troviĝas en la maldekstra encefalo. Kiam la lernantoj traktis la verajn regulojn, ĝi estis tre aktiva. Sed la aktiveco konsiderinde malkreskis kaze de la inventitaj reguloj. Eblus do ke ĉiuj gramatikoj havas la saman bazon. Ili tiam sekvus la samajn principojn. Kaj tiuj principoj estus ĉe ni denaskaj…