esperanto » vjetnama | 56 [kvindek ses] | Sentoj

56 [Năm mươi sáu] Cảm giác

emi	Có hứng thú
Ni emas.	Chúng tôi có hứng thú.
Ni ne emas.	Chúng tôi không có hứng thú.
timi	Bị hoảng sợ
Mi timas.	Tôi bị hoảng sợ.
Mi ne timas.	Tôi không sợ.
havi tempon	Có thời gian
Li havas tempon.	Anh ấy có thời gian.
Li ne havas tempon.	Anh ấy không có thời gian.
enui	Buồn chán
Ŝi enuas.	Chị ấy buồn chán.
Ŝi ne enuas.	Chị ấy không buồn chán.
malsati	Bị đói.
Ĉu vi malsatas?	Các bạn có đói không?
Ĉu vi ne malsatas?	Các bạn không đói hả?
soifi	Bị khát.
Ĉu vi soifas?	Các bạn khát.
Ĉu vi ne soifas?	Các bạn không khát.

La lingvo de niaj prapatroj

La modernaj lingvoj analizeblas de lingvistoj. Tiucele uziĝas diversaj metodoj. Sed kiel parolis la homoj antaŭ jarmiloj? Multe pli malfacilas prirespondi tiun demandon. Ĝi malgraŭe okupas sciencistojn delonge. Ili ŝatus esplori kiel oni antaŭe parolis. Ili tiucele provas rekonstrui malnovajn lingvajn formojn. Usonaj esploristoj freŝe faris ekscitan malkovron. Ili analizis pli ol 2000 lingvojn. Ili tiuokaze analizis precipe la sintakson de la lingvoj. La rezulto de ilia esploro estis tre interesa. Ĉirkaŭ la duono de la lingvoj havas la sintakson S-O-V. Tio signifas ke sekviĝas la principo Subjekto, Objekto, Verbo. Pli ol 700 lingvoj sekvas la modelon S-V-O. Kaj ĉirkaŭ 160 lingvoj funkcias laŭ la sistemo V-S-O. La modelon V-O-S uzas nur ĉirkaŭ 40 lingvoj. 120 lingvoj montras miksajn formojn. O-V-S kaj O-S-V aliflanke estas konsiderinde pli maloftaj sistemoj. La plimulto de la pristuditaj lingvoj uzas do la principon S-O-V. Al ili apartenas ekzemple la persa, la japana kaj la turka. Sed la plej multaj vivantaj lingvoj sekvas la modelon S-V-O. En la hindeŭropa lingva familio hodiaŭ dominas tiu sintakso. La esploristoj kredas ke oni antaŭe parolis per la modelo S-O-V. Sur tiu sistemo baziĝis ĉiuj lingvoj. Sed poste la lingvoj dise evoluis. Oni ankoraŭ ne scias kial tio okazis. Sed la sintaksa variiĝo devas havinti kialon. Ĉar en la evoluo, trudiĝas nur tio, kio havas avantaĝojn.