esperanto » turka | 82 [okdek du] | Is-tempo 2

82 [seksen iki] Geçmiş zaman 2

Ĉu vi devis voki ambulancon?	Bir ambulans çağırmak zorunda mıydın?
Ĉu vi devis voki kuraciston?	Doktoru çağırmak zorunda mıydın?
Ĉu vi devis voki la policon?	Polisi çağırmak zorunda mıydın?
Ĉu vi havas la telefonnumeron? Mi ĵuse havis ĝin.	Sizde telefon numarası var mı? Daha şimdi vardı.
Ĉu vi havas la adreson? Mi ĵuse havis ĝin.	Sizde adres var mı? Daha şimdi vardı.
Ĉu vi havas la urbomapon? Mi ĵuse havis ĝin.	Sizde şehir planı var mı? Daha şimdi vardı.
Ĉu li venis akurate? Li ne povis veni akurate.	O, vaktinde geldi mi (erkek için)? Vaktinde gelemedi.
Ĉu li trovis la vojon? Li ne povis trovi la vojon.	O, yolu buldu mu (erkek için)? Yolu bulamadı.
Ĉu li komprenis vin? Li ne povis kompreni min.	O, seni anladı mı (erkek için)? Beni anlayamadı.
Kial vi ne povis veni akurate?	Neden vaktinde gelemedin?
Kial vi ne povis trovi la vojon?	Neden yolu bulamadın?
Kial vi ne povis kompreni lin?	Neden onu (erkek için) anlayamadın?
Mi ne povis veni akurate ĉar neniu buso trafikis.	Vaktinde gelemedim çünkü otobüs yoktu.
Mi ne trovis la vojon ĉar mi ne havis urbomapon.	Yolu bulamadım çünkü şehir planım yoktu.
Mi ne povis kompreni lin ĉar la muziko estis tro laŭta.	Onu (erkek için) anlayamadım çünkü müzik çok sesliydi.
Mi devis preni taksion.	Taksiye binmek zorundaydım.
Mi devis aĉeti urbomapon.	Şehir planı almak zorundaydım.
Mi devis malŝalti la radiricevilon.	Radyoyu kapatmak zorundaydım.

La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon

Legante, la plurlingvuloj senkonscie tradukas en sian gepatran lingvon. Tio aŭtomate okazas, do la legantoj tion ne rimarkas. Eblus diri ke la cerbo funkcias kiel samtempa tradukisto. Sed ĝi ne ĉion tradukas! Esploro montris ke la cerbo havas enkonstruitan filtrilon. Tiu filtrilo decidas pri tio, kio tradukendas. Kaj ŝajnas kvazaŭ la filtrilo ignorus iujn vortojn. La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon. Por sia eksperimento, la esploristoj elektis denaskajn ĉinparolantojn. Ĉiuj subjektoj parolis la anglan kiel duan lingvon. La subjektoj devis taksi plurajn anglajn vortojn. Tiuj vortoj havis malsamajn emociajn enhavojn. Temis pri pozitivaj, negativaj kaj neŭtralaj terminoj. Dum la subjektoj legis la vortojn, ilia cerbo estis analizita. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili povis tiuokaze ekkompreni kiel la cerbo laboras. Kiam vortoj tradukatas, difinitaj signaloj estigatas. Ili indikas ke la cerbo aktivas. Sed la subjektoj montris neniun aktivecon kaze de la negativaj vortoj. Nur la pozitivaj aŭ neŭtralaj terminoj tradukatis. La esploristoj ankoraŭ ne scias la kialon de tio. Teorie, la cerbo devus egale trakti ĉiujn vortojn. Sed povas esti ke la filtrilo mallonge kontrolas ĉiun vorton. Tiu analizatas dum ĝi plu legatas en la dua lingvo. Kiam vorto estas negativa, la memoro estas blokita. Alidirite, ĝi ne povas apogiĝi sur la gepatralingva vorto. La homoj povas tre senteme reagi al la vortoj. La cerbo eble volas protekti ilin kontraŭ emociaj ŝokoj…