esperanto » kataluna | 77 [sepdek sep] | pravigi ion 3

77 [setanta-set] argumentar alguna cosa 3

Kial vi ne manĝas la torton?	Per què no menja el pastís?
Mi devas maldikiĝi.	Haig de perdre pes.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi devas maldikiĝi.	(Jo) no menjo perquè he de perdre pes.
Kial vi ne trinkas la bieron?	Per què no es beu la cervesa?
Mi devas ankoraŭ stiri.	Encara haig de conduir.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi devas ankoraŭ stiri.	Jo no bec perquè encara haig de conduir.
Kial vi ne trinkas la kafon?	Per què no et beus el cafè?
Ĝi malvarmas.	Està fred.
Mi ne trinkas ĝin ĉar ĝi malvarmas.	Jo no me’l bec perquè està fred.
Kial vi ne trinkas la teon?	Per què no et beus el te?
Mi ne havas sukeron.	No tinc sucre.
Mi ne trinkas ĝin ĉar mi ne havas sukeron.	No me’l bec perquè no tinc sucre.
Kial vi ne manĝas la supon?	Per què no es menja la sopa?
Mi ne mendis ĝin.	No l’he demanada.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi ne mendis ĝin.	No me la menjo perquè no l’he demanada.
Kial vi ne manĝas la viandon?	Per què no menja la carn?
Mi estas vegetarano.	Sóc vegetarià.
Mi ne manĝas ĝin ĉar mi estas vegetarano.	No la menjo perquè sóc vegetarià.

Unu lingvo, multaj variaĵoj

Eĉ kiam ni parolas nur unu lingvon, ni parolas multajn lingvojn. Ĉar neniu lingvo estas memfermiĝinta sistemo. En ĉiu lingvo montriĝas multaj malsamaj dimensioj. Lingvo estas vivanta konstruo. La parolantoj ĉiam adaptiĝas al siaj alparolatoj. La homoj tial variigas la lingvon kiun ili parolas. Tiuj variaĵoj aperas diversforme. Ĉiu lingvo ekzemple havas historion. Ĝi modifiĝis kaj ankaŭ plu modifiĝos. Tion evidentigas la fakto ke la maljunuloj kaj la junuloj malsame parolas. Ekzistas ankaŭ malsamaj dialektoj en la plej multaj lingvoj. Sed multaj dialektparolantoj kapablas adaptiĝi al sia ĉirkaŭaĵo. En difinitaj situacioj ili parolas la norman lingvon. Malsamaj sociaj grupoj havas malsamajn lingvojn. Ekzemploj de tio estas la junulara lingvo aŭ la ĉasistara lingvo. La plej multaj homoj parolas laboreje alie ol hejme. Multaj ankaŭ uzas fakan lingvon laboreje. Diferencoj ankaŭ aperas en la parola kaj skriba lingvoj. La parola lingvo ĝenerale multe pli simplas ol la skriba. Tiu diferenco povas esti tre granda. Tio estas la kazo kiam la skribaj lingvoj longe ne modifiĝas. La parolantoj tiam devas unue lerni skribe uzi la lingvon. Ofte diferenciĝas ankaŭ la lingvo de virinoj kaj viroj. Tiu diferenco ne tre grandas en la okcidentaj socioj. Sed estas landoj en kiuj la virinoj kaj la viroj tute malsame parolas. En iuj kulturoj ankaŭ la ĝentileco havas siajn proprajn lingvajn formojn. Do tute ne tiel facilas paroli! Ni devas tiucele atenti multajn malsamajn aferojn samtempe...