esperanto » kataluna | 58 [kvindek ok] | Korpopartoj

58 [cinquanta-vuit] Les parts del cos

Mi desegnas viron.	Dibuixo un home.
Unue la kapon.	Primer el cap.
La viro surhavas ĉapelon.	L’home porta un barret.
La haroj ne videblas.	Els cabells no es veuen.
Ankaŭ la oreloj ne videblas.	Les orelles tampoc es veuen.
Ankaŭ la dorso ne videblas.	L’esquena tampoc es veu.
Mi desegnas la okulojn kaj la buŝon.	Dibuixo els ulls i la boca.
La viro dancas kaj ridas.	L’home balla i riu.
La viro havas longan nazon.	L’home té un nas llarg.
Li portas lambastonon en siaj manoj.	(Ell) porta un bastó a les mans.
Li surhavas ankaŭ koltukon ĉirkaŭ sia kolo.	També porta una bufanda al voltant del coll.
Vintras kaj malvarmas.	És l’hivern i fa fred.
La brakoj estas muskolaj.	Els braços són musculats.
La gamboj ankaŭ estas muskolaj.	Les cames són musculoses.
La viro estas el neĝo.	L’home és de neu.
Li surhavas nek pantalonon nek mantelon.	(Ell) no porta ni pantalons ni abric.
Sed la viro ne frostiĝas.	Però l’home no té fred.
Li estas neĝhomo.	És un ninot de neu.

Ĉu ekzistas universala gramatiko?

Kiam ni lernas lingvon, ni ankaŭ lernas ĝian gramatikon. Tio estas aŭtomata procezo ĉe la infanoj lernantaj sian gepatran lingvon. Ili ne rimarkas ke sia cerbo lernas multajn malsamajn regulojn. Malgraŭ tio, ili dekomence ĝuste lernas sian gepatran lingvon. Ĉar ekzistas multaj lingvoj, ekzistas ankaŭ multaj gramatikoj. Sed ĉu ankaŭ ekzistas universala gramatiko? Tiu demando delonge okupas la sciencon. Novaj esploroj povus alporti respondon al ĝi. Ĉar la cerbesploristoj faris interesan malkovron. Ili lernigis gramatikajn regulojn al subjektoj. Tiuj subjektoj estis lingvolernantoj. Ili lernis la japanan aŭ la italan. La duonon de la gramatikaj reguloj oni tute inventis. Sed tion la subjektoj ne sciis. Post la lerno oni prezentis frazojn al la lernantoj. La subjektoj devis prijuĝi la korektecon de la frazoj. Dum ili plenumis la taskon, oni analizis ilian cerbon. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili tiel povis kontroli kiel la cerbo reagis al la frazoj. Kaj ŝajnas ke nia cerbo rekonas la gramatikojn! Dum la paroltraktiĝo iuj cerbaj areoj estas aktivaj. Al ili apartenas la Broca-areo. Ĝi troviĝas en la maldekstra encefalo. Kiam la lernantoj traktis la verajn regulojn, ĝi estis tre aktiva. Sed la aktiveco konsiderinde malkreskis kaze de la inventitaj reguloj. Eblus do ke ĉiuj gramatikoj havas la saman bazon. Ili tiam sekvus la samajn principojn. Kaj tiuj principoj estus ĉe ni denaskaj…