беларуская » фінская | 58 [пяцьдзесят восем] | Часткі цела

58 [viisikymmentäkahdeksan] Ruumiinosia

Я малюю мужчыну.	Minä piirrän miehen.
Спачатку галаву.	Ensin pään.
У мужчыны на галаве капялюш.	Miehellä on hattu päässä.
Валасоў не бачна.	Hiuksia ei näe.
Вушэй таксама не бачна.	Korvia ei myöskään näe.
Спіну таксама не бачна.	Selkää ei myöskään näe.
Я малюю вочы і рот.	Minä piirrän silmät ja suun.
Мужчына танцуе і смяецца.	Mies tanssii ja nauraa.
У мужчыны доўгі нос.	Miehellä on pitkä nenä.
Ён нясе ў руках палку.	Hänellä on keppi kädessään.
У яго павязаны шалік вакол шыі.	Hänellä on myös kaulahuivi kaulan ympäri.
Цяпер зіма і холадна.	On talvi ja on kylmä.
Рукі моцныя.	Kädet ovat voimakkaat.
Ногі таксама моцныя.	Jalat ovat myös voimakkaat.
Мужчына са снегу.	Mies on lumesta.
Ён не носіць штаноў і паліто.	Hänellä ei ole päällään housuja eikä takkia.
Але мужчына не замярзае.	Mutta hänellä ei ole kylmä.
Ён – снегавік.	Hän on lumiukko.

Ці ёсць універсальная граматыка?

Калі мы вывучаем нейкую мову, мы таксама вывучаем яе граматыку. У дзяцей, якія навучаюцца роднай мове, гэта адбываецца аўтаматычна. Яны не прымячаюць гэтага, але іх мозг вучыць шмат новых правілаў. Тым не менш, яны з самага пачатку вывучаюць родную мову правільна. Таму што існуе шмат моў, існуе шмат граматык. А ці існуе таксама і універсальная граматыка? Гэтае пытанне займае навукоўцаў ужо доўгі час. Новыя даследаванні могуць даць на гэта адказ. Таму што даследчыкі мозгу зрабілі цікавае адкрыццё. Яны папрасілі даследуемых вывучыць граматычныя правілы. Даследуемыя былі студэнтамі, якія вывучалі замежныя мовы. Яны вучылі або японскую, або італьянскую мову. Палова граматычных правілаў былі проста выдуманыя. Але даследуемыя гэтага не ведалі. Пасля заняткаў студэнтам паказалі сказы. Яны павінны былі вызначыць, ці правільныя гэтыя сказы. У той час, калі яны выконвалі гэта заданне, іх мозг аналізавалі. Гэта значыць, вучоныя вымяралі актыўнасць іх мозгу. Гэтак яны змаглі даследаваць тое, як мозг рэагіруе на сказы. І, здаецца, наш мозг распазнае граматыкі! Пры апрацоўцы мовы актывізуюцца пэўныя ўчасткі галаўнога мозгу. Сярод іх - цэнтр Брока. Ён знаходзіцца ў левым паўшар'і. Калі студэнты апрацоўвалі сапраўдныя правілы, ён быў вельмі актыўны. А пры апрацоўцы выдуманых правілаў яго актыўнасць, наадварот, значна зніжалася. Гэта значыць, што, верагодна, усе граматыкі маюць аднолькавую аснову. Тады яны бы ўсе былі заснаваныя на аднолькавых прынцыпах. І гэтыя прынцыпы былі б прыроджанымі.