беларуская » латышская | 58 [пяцьдзесят восем] | Часткі цела

58 [piecdesmit astoņi] Ķermeņa daļas

Я малюю мужчыну.	Es zīmēju vīrieti.
Спачатку галаву.	Vispirms galvu.
У мужчыны на галаве капялюш.	Vīrietim ir platmale.
Валасоў не бачна.	Matus neredz.
Вушэй таксама не бачна.	Ausis arī neredz.
Спіну таксама не бачна.	Muguru arī neredz.
Я малюю вочы і рот.	Es zīmēju acis un muti.
Мужчына танцуе і смяецца.	Vīrietis dejo un smejas.
У мужчыны доўгі нос.	Vīrietim ir garš deguns.
Ён нясе ў руках палку.	Rokās viņš tur spieķi.
У яго павязаны шалік вакол шыі.	Ap kaklu viņam ir šalle.
Цяпер зіма і холадна.	Ir ziema un ir auksts.
Рукі моцныя.	Rokas ir spēcīgas.
Ногі таксама моцныя.	Kājas arī ir spēcīgas.
Мужчына са снегу.	Vīrs ir no sniega.
Ён не носіць штаноў і паліто.	Viņam nav bikšu un mēteļa.
Але мужчына не замярзае.	Bet vīram nesalst.
Ён – снегавік.	Tas ir sniegavīrs.

Ці ёсць універсальная граматыка?

Калі мы вывучаем нейкую мову, мы таксама вывучаем яе граматыку. У дзяцей, якія навучаюцца роднай мове, гэта адбываецца аўтаматычна. Яны не прымячаюць гэтага, але іх мозг вучыць шмат новых правілаў. Тым не менш, яны з самага пачатку вывучаюць родную мову правільна. Таму што існуе шмат моў, існуе шмат граматык. А ці існуе таксама і універсальная граматыка? Гэтае пытанне займае навукоўцаў ужо доўгі час. Новыя даследаванні могуць даць на гэта адказ. Таму што даследчыкі мозгу зрабілі цікавае адкрыццё. Яны папрасілі даследуемых вывучыць граматычныя правілы. Даследуемыя былі студэнтамі, якія вывучалі замежныя мовы. Яны вучылі або японскую, або італьянскую мову. Палова граматычных правілаў былі проста выдуманыя. Але даследуемыя гэтага не ведалі. Пасля заняткаў студэнтам паказалі сказы. Яны павінны былі вызначыць, ці правільныя гэтыя сказы. У той час, калі яны выконвалі гэта заданне, іх мозг аналізавалі. Гэта значыць, вучоныя вымяралі актыўнасць іх мозгу. Гэтак яны змаглі даследаваць тое, як мозг рэагіруе на сказы. І, здаецца, наш мозг распазнае граматыкі! Пры апрацоўцы мовы актывізуюцца пэўныя ўчасткі галаўнога мозгу. Сярод іх - цэнтр Брока. Ён знаходзіцца ў левым паўшар'і. Калі студэнты апрацоўвалі сапраўдныя правілы, ён быў вельмі актыўны. А пры апрацоўцы выдуманых правілаў яго актыўнасць, наадварот, значна зніжалася. Гэта значыць, што, верагодна, усе граматыкі маюць аднолькавую аснову. Тады яны бы ўсе былі заснаваныя на аднолькавых прынцыпах. І гэтыя прынцыпы былі б прыроджанымі.