Afrikaans » Circassies | 65 [vyf en sestig] | Ontkenning 2

65 [тIокIищрэ тфырэ] Мыдэныгъэ 2

65 [tIokIishhrje tfyrje] Mydjenygje 2

Is die ring duur?	Iалъыныр лъапIа?; Ialynyr lapIa?
Nee, dit kos maar net eenhonderd Euro.	Хьау, ащ евришъэ ыуас ныIэп.; H'au, ashh evrishje yuas nyIjep.
Maar ek het net vyftig.	Ары шъхьаем сэ шъэныкъо ныIэп сиIэр.; Ary shh'aem sje shjenyko nyIjep siIjer.
Is jy al klaar?	Ухьазыра?; Uh'azyra?
Nee, nog nie.	Хьау, сыхьазырыгоп.; H'au, syh'azyrygop.
Maar ek sal binnekort klaar wees.	Ау тIэкIу шIэмэ сыхьазырыщт.; Au tIjekIu shIjemje syh'azyryshht.
Wil jy nog sop hê?	Джыри лэпс уфая?; Dzhyri ljeps ufaja?
Nee, ek wil nie meer hê nie.	Хьау, ащ нахьыбэ сыфаеп.; H'au, ashh nah'ybje syfaep.
Maar nog ’n roomys.	Ау джыри зы щтыгъэ.; Au dzhyri zy shhtygje.
Woon jy al lank hier?	ТIэкIу шIагъа мыщ узыщыпсэурэр?; TIjekIu shIaga myshh uzyshhypsjeurjer?
Nee, nog net ’n maand.	Хьау, мазэ ныIэп.; H'au, mazje nyIjep.
Maar ek ken al baie mense.	Ау цIыфыбэмэ нэIуасэ сафэхъугъах.; Au cIyfybjemje njeIuasje safjehugah.
Gaan jy môre huis toe ry?	Неущ шъуадэжь окIожьа?; Neushh shuadjezh' okIozh'a?
Nee, eers oor die naweek.	Хьау, гъэпсэфыгъо мафэхэр ары ныIэп.; H'au, gjepsjefygo mafjehjer ary nyIjep.
Maar ek kom reeds Sondag terug.	Ау тхьаумэфэ мафэм къэзгъэзэжьыщт.; Au th'aumjefje mafjem kjezgjezjezh'yshht.
Is jou dogter reeds ’n volwassene?	Уипшъашъэ ыныбжь икъугъа?; Uipshashje ynybzh' ikuga?
Nee, sy is nog net sewentien.	Хьау, илъэс пшIыкIублым ит ныIэп.; H'au, iljes pshIykIublym it nyIjep.
Maar sy het alreeds ’n kêrel.	Ау псэлъыхъо иI.; Au psjelyho iI.

Genetiese mutasie maak spraak moontlik

Die mens is die enigste wese op aarde wat kan praat. Dit onderskei hom van diere en plante. Natuurlik kan diere en plante ook met mekaar kommunikeer. Hulle het egter nie so ’n ingewikkelde lettergreeptaal nie. Maar hoekom kan die mens praat? Om te kan praat, moet die mens sekere liggaamlike kenmerke hê. Dié liggaamlike eienskappe kom slegs in mense voor. Dit het egter nie vanselfsprekend ontwikkel nie. In die evolusionêre geskiedenis gebeur niks sonder rede nie. Die een of ander tyd het die mens begin praat. Ons weet nog nie presies wanneer dit was nie. Maar iets moes gebeur het wat die mens laat praat het. Navorsers dink ’n genetiese mutasie was daarvoor verantwoordelik. Antropoloë het die oorgeërfde materiaal van verskillende lewende wesens vergelyk. Dis bekend dat ’n spesifieke geen spraak beïnvloed. Mense by wie dit beskadig is, sukkel met spraak. Hulle kan nie hulself goed uitdruk nie en verstaan woorde slegter. Dié geen is in mense, ape en muise ondersoek. By mense en sjimpansees is hulle baie eenders. Daar is slegs twee klein verskille gesien. Maar dié verskille het in die brein gewys. Saam met ander gene beïnvloed hulle sekere breinaktiwiteite. Daarom kan mense praat en kan ape nie. Die raaisel van die menslike taal is nog nie opgelos nie. Die geenmutasie op sy eie is nie genoeg om spraak moontlik te maak nie. Navorsers het die menslike geenvariant in muise ingeplant. Dit het hulle nie die vermoë gegee om te praat nie… Maar hul gepiep het heel anders geklink!