polski » czerkieski | 65 [sześćdziesiąt pięć] | Przeczenie 2

65 [тIокIищрэ тфырэ] Мыдэныгъэ 2

65 [tIokIishhrje tfyrje] Mydjenygje 2

Czy ten pierścionek jest drogi?	Iалъыныр лъапIа?; Ialynyr lapIa?
Nie, kosztuje tylko sto euro.	Хьау, ащ евришъэ ыуас ныIэп.; H'au, ashh evrishje yuas nyIjep.
Ale ja mam tylko pięćdziesiąt.	Ары шъхьаем сэ шъэныкъо ныIэп сиIэр.; Ary shh'aem sje shjenyko nyIjep siIjer.
Jesteś już gotowy / gotowa?	Ухьазыра?; Uh'azyra?
Nie, jeszcze nie.	Хьау, сыхьазырыгоп.; H'au, syh'azyrygop.
Ale zaraz będę gotowy / gotowa.	Ау тIэкIу шIэмэ сыхьазырыщт.; Au tIjekIu shIjemje syh'azyryshht.
Chciałbyś / Chciałabyś jeszcze zupę?	Джыри лэпс уфая?; Dzhyri ljeps ufaja?
Nie, więcej już nie chcę.	Хьау, ащ нахьыбэ сыфаеп.; H'au, ashh nah'ybje syfaep.
Ale chcę jeszcze loda.	Ау джыри зы щтыгъэ.; Au dzhyri zy shhtygje.
Długo już tu mieszkasz?	ТIэкIу шIагъа мыщ узыщыпсэурэр?; TIjekIu shIaga myshh uzyshhypsjeurjer?
Nie, dopiero miesiąc.	Хьау, мазэ ныIэп.; H'au, mazje nyIjep.
Ale znam już wielu ludzi.	Ау цIыфыбэмэ нэIуасэ сафэхъугъах.; Au cIyfybjemje njeIuasje safjehugah.
Jedziesz jutro do domu?	Неущ шъуадэжь окIожьа?; Neushh shuadjezh' okIozh'a?
Nie, dopiero w weekend.	Хьау, гъэпсэфыгъо мафэхэр ары ныIэп.; H'au, gjepsjefygo mafjehjer ary nyIjep.
Ale wracam już w niedzielę.	Ау тхьаумэфэ мафэм къэзгъэзэжьыщт.; Au th'aumjefje mafjem kjezgjezjezh'yshht.
Czy twoja córka jest już dorosła?	Уипшъашъэ ыныбжь икъугъа?; Uipshashje ynybzh' ikuga?
Nie, ona ma dopiero siedemnaście lat.	Хьау, илъэс пшIыкIублым ит ныIэп.; H'au, iljes pshIykIublym it nyIjep.
Ale ma już chłopaka.	Ау псэлъыхъо иI.; Au psjelyho iI.

Genetyczna mutacja umożliwia mówienie

Ze wszystkich istot żyjących na świecie mówić może tylko człowiek. To różni go od zwierząt i roślin. Oczywiście również zwierzęta i rośliny komunikują się wzajemnie. Nie władają jednak złożonym językiem sylab. Dlaczego zatem człowiek może mówić? Do mówienia potrzebne są określone cechy organiczne. Te fizyczne właściwości znajdują się tylko u ludzi. Nie jest jednak oczywiste, że on je rozwinął. W ewolucji nic nie zdarza się bez powodu. Kiedyś człowiek zaczął mówić. Kiedy to było dokładnie, jeszcze nie wiadomo. Musiało się jednak coś zdarzyć, co dało człowiekowi mowę. Naukowcy twierdzą, że odpowiedzialna za to jest genetyczna mutacja. Antropolodzy porównali materiał genetyczny różnych istot żyjących. Wiadomo, że określony gen wpływa na język. Ludzie, u których jest on uszkodzony, mają problemy z mówieniem. Nie potrafią się dobrze wyrazić i gorzej rozumieją słowa. Gen ten badano u ludzi, małp i mysz. U ludzi i szympansów są one bardzo podobne. Można rozpoznać tylko dwie małe różnice. Różnice te są jednak dostrzegalne w mózgu. Wraz z innymi genami wpływają na określone aktywności mózgu. Dzięki temu człowiek potrafi mówić, małpa nie. Jednak zagadka ludzkiego języka jest przez to jeszcze nie rozwiązana. Sama mutacja genu nie wystarcza bowiem, by móc mówić. Naukowcy wszczepili ludzką odmianę genu myszom. A te nie potrafiły mówić… Ich pisk miał jednak inny dźwięk!