nynorsk » latvisk | 65 [sekstifem] | Nekting 2

65 [sešdesmit pieci] Noliegums 2

Er den ringen dyr?	Vai gredzens ir dārgs?
Nei, han kostar berre hundre euro.	Nē, tas maksā tikai simts eiro.
Men eg har berre femti.	Bet man ir tikai piecdesmit.
Er du ferdig?	Vai tu jau esi gatava?
Nei, ikkje enno.	Nē, vēl nē.
Men eg er snart ferdig.	Bet es tūlīt būšu gatava.
Vil du ha meir suppe?	Vai tu vēl vēlies zupu?
Nei takk, eg vil ikkje ha meir.	Nē, vairāk negribu.
Men eg vil ha meir is.	Bet vēl saldējumu.
Har du budd her lenge?	Vai tu jau sen te dzīvo?
Nei, berre ein månad.	Nē, tikai mēnesi.
Men eg kjenner mange folk alt.	Bet es pazīstu jau daudzus cilvēkus.
Køyrer du heim i morgon?	Vai tu rīt brauc mājās?
Nei, ikkje før i helga.	Nē, tikai nedēļas nogalē.
Men eg kjem tilbake alt på sundagen.	Bet es atgriezīšos jau svētdien.
Er dottera di vaksen?	Vai tava meita ir jau pieaugusi?
Nei, ho er berre sytten.	Nē, viņai ir tikai sešpadsmit.
Men ho har allereie ein kjærast.	Bet viņai ir jau draugs.

Genetisk mutasjon gjer det mogleg å snakke

Mennesket er den einaste levande skapningen på jorda som kan snakke. Det skil mennesket frå planter og dyr. Sjølvsagt kommuniserer planter og dyr òg med einannan. Men dei meistrar ikkje eit innvikla stavingsspråk. Kvifor kan mennesket snakke? For å snakke, treng du visse fysiske eigenskapar. Desse kroppslege eigenskapane finn vi berre i mennesket. Likevel er det ikkje sjølvsagt at mennesket utvikla dei. I utviklingshistoria hender ingenting utan grunn. Ein stad på vegen byrja mennesket å tale. Vi veit ikkje enno nøyaktig når det hende. Men noko må ha skjedd som gav mennesket språk. Forskarar trur at ein genetisk mutasjon var ansvarleg for det. Antropologar har samanlikna arvestoffet frå ulike levande vesen. Det er godt kjent at eit visst gen påverkar tale. Menneske som har skade på genet, har vanskar med språk. Dei kan ikkje uttrykkje seg godt, og forstår ord dårlegare. Dette genet vart undersøkt hjå menneske, aper og myser. Det er veldig likt hjå menneske og sjimpansar. Det er berre to små skilnader. Men desse skilnadene gjer seg merkande i hjernen. Saman med andre gen, påverkar dei visse hjerneaktivitetar. Difor kan mennesket snakke, og apene ikkje. Men gåta om det menneskelege språket er ikkje løyst med det. Fordi genmutasjonen åleine er ikkje nok for å kunne snakke. Forskarar har implanert den menneskelege genvarianten i myser. Det gav dei ikkje evna til å tale... Men pipinga deira laga litt av eit leven!