қазақша » албан | 18 [он сегіз] | Үй тазалау

18 [tetёmbёdhjetё] Pastrim shtёpie

Бүгін сенбі.	Sot ёshtё e shtunё.
Бүгін біздің уақытымыз бар.	Sot kemi kohё.
Бүгін біз пәтерді тазалаймыз.	Sot pastrojmё shtёpinё.
Мен жуынатын бөлмені тазалаймын.	Unё pastroj banjon.
Күйеуім машинаны жуады.	Burri im lan makinёn.
Балалар велосипед тазалайды.	Fёmijёt lajnё biçikletat.
Әже гүлдерді суғарады.	Gjyshja ujit lulet.
Балалар балалар бөлмесін жинайды.	Fёmij ёt pastrojnё dhomёn.
Күйеуім өзінің жазу үстелін жинайды.	Burri im pastron tavolinёn e shkrimit.
Мен кір машинаға киім-кешектерді саламын.	Fus rrobat nё lavatriçe.
Мен кір жаямын.	Var rrobat.
Мен кір үтіктеймін.	Hekuros rrobat.
Терезелер кір.	Dritaret janё tё pista.
Еден кір.	Dyshemeja ёshtё e pistё.
Ыдыс-аяқ кір.	Enёt janë të palara.
Кім терезені жуады?	Kush i lan dritaret?
Кім шаңсорғышпен тазалайды?	Kush e merr pluhurin?
Кім ыдыс жуады?	Kush i lan enёt?

Ана тілі? Әке тілі!

Адам бала кезінде тілді кімнен үйренеді? Әрине, көпшілігі «Анадан!» деп жауап беруі мүмкін. Жер бетіндегі адамдардың көпшілігінің пікірі осындай. «Ана тілі» деген ұғым барлық дерлік халықтарда кездеседі. Оны ағылшындар да, қытайлар да жақсы біледі. Мүмкін, аналар балалармен көбірек уақыт өткізетіндіктен шығар. Алайда, жаңа зерттеулердің нәтижелері басқаша. Олар біздің тіл, көп жағдайда, әкелеріміздің тілі екендігін көрсетеді. Ғалымдар аралас халықтардың генетикалық материалдары мен тілдерін зерттеп жатыр. Мұндай халықтарда ата-аналар әртүрлі мәдениет өкілдері болып табылады. Бұл халықтар бірнеше мың жыл бұрын пайда болған. Оған халықтардың үлкен қоныс аударулары себеп болған. Бұл аралас халықтардың генетикалық материалдары генетикалық тұрғыдан талданған. Содан кейін, оны халықтың тілімен салыстырған. Көптеген халықтар өздерінің ата-бабаларының тілінде сөйлейді. Бұл дегеніміз Y хромосомасына жататын тіл ұлттық тіл болып табылатынын білдіреді. Сонымен, ер адамдар өз тілдерін шет елдерге әкелген. Содан кейін әйелдер ерлердің жаңа тілін меңгерген. Бірақ бүгінгі күннің өзінде әкелер тілімізге қатты әсер етеді. Себебі кішкентай балалар тіл үйрену кезінде әкелеріне еліктейді. Әкелер балаларымен әлдеқайда аз сөйлеседі. Сондай-ақ, ерлердің сөйлемдерінің құрылымы әйелдердікіне қарағанда әлдеқайда қарапайым. Осы себептен, балалар әке тілін тез үйренеді. Әке тілі олар үшін күрделі емес, сондықтан оны үйрену де оңайырақ. Сондықтан әңгіме барысында балалар анадан гөрі әкеге көбірек еліктейді. Дегенмен, кейінірек, ананың қолданатын сөздері бала тілін қалыптастырады. Осылайша, біздің тілге аналар да, әкелер де әсер етеді. Сондықтан да, ана тілі – ата-ана тілі деп аталуы керек!