қазақша » латыш | 18 [он сегіз] | Үй тазалау

18 [astoņpadsmit] Mājas uzkopšana

Бүгін сенбі.	Šodien ir sestdiena.
Бүгін біздің уақытымыз бар.	Šodien mums ir laiks.
Бүгін біз пәтерді тазалаймыз.	Šodien mēs uzkopjam dzīvokli.
Мен жуынатын бөлмені тазалаймын.	Es uzkopju vannas istabu.
Күйеуім машинаны жуады.	Mans vīrs mazgā mašīnu.
Балалар велосипед тазалайды.	Bērni tīra divriteņus.
Әже гүлдерді суғарады.	Vecmāmiņa aplej puķes.
Балалар балалар бөлмесін жинайды.	Bērni uzkopj bērnu istabu.
Күйеуім өзінің жазу үстелін жинайды.	Mans vīrs sakārto savu rakstāmgaldu.
Мен кір машинаға киім-кешектерді саламын.	Es salieku veļu veļas mašīnā.
Мен кір жаямын.	Es izkaru veļu.
Мен кір үтіктеймін.	Es gludinu veļu.
Терезелер кір.	Logi ir netīri.
Еден кір.	Grīda ir netīra.
Ыдыс-аяқ кір.	Trauki ir netīri.
Кім терезені жуады?	Kas nospodrinās logus?
Кім шаңсорғышпен тазалайды?	Kas izsūks putekļus?
Кім ыдыс жуады?	Kas nomazgās traukus?

Ана тілі? Әке тілі!

Адам бала кезінде тілді кімнен үйренеді? Әрине, көпшілігі «Анадан!» деп жауап беруі мүмкін. Жер бетіндегі адамдардың көпшілігінің пікірі осындай. «Ана тілі» деген ұғым барлық дерлік халықтарда кездеседі. Оны ағылшындар да, қытайлар да жақсы біледі. Мүмкін, аналар балалармен көбірек уақыт өткізетіндіктен шығар. Алайда, жаңа зерттеулердің нәтижелері басқаша. Олар біздің тіл, көп жағдайда, әкелеріміздің тілі екендігін көрсетеді. Ғалымдар аралас халықтардың генетикалық материалдары мен тілдерін зерттеп жатыр. Мұндай халықтарда ата-аналар әртүрлі мәдениет өкілдері болып табылады. Бұл халықтар бірнеше мың жыл бұрын пайда болған. Оған халықтардың үлкен қоныс аударулары себеп болған. Бұл аралас халықтардың генетикалық материалдары генетикалық тұрғыдан талданған. Содан кейін, оны халықтың тілімен салыстырған. Көптеген халықтар өздерінің ата-бабаларының тілінде сөйлейді. Бұл дегеніміз Y хромосомасына жататын тіл ұлттық тіл болып табылатынын білдіреді. Сонымен, ер адамдар өз тілдерін шет елдерге әкелген. Содан кейін әйелдер ерлердің жаңа тілін меңгерген. Бірақ бүгінгі күннің өзінде әкелер тілімізге қатты әсер етеді. Себебі кішкентай балалар тіл үйрену кезінде әкелеріне еліктейді. Әкелер балаларымен әлдеқайда аз сөйлеседі. Сондай-ақ, ерлердің сөйлемдерінің құрылымы әйелдердікіне қарағанда әлдеқайда қарапайым. Осы себептен, балалар әке тілін тез үйренеді. Әке тілі олар үшін күрделі емес, сондықтан оны үйрену де оңайырақ. Сондықтан әңгіме барысында балалар анадан гөрі әкеге көбірек еліктейді. Дегенмен, кейінірек, ананың қолданатын сөздері бала тілін қалыптастырады. Осылайша, біздің тілге аналар да, әкелер де әсер етеді. Сондықтан да, ана тілі – ата-ана тілі деп аталуы керек!