беларуская » латышская | 65 [шэсцьдзесят пяць] | Адмаўленне 2

65 [sešdesmit pieci] Noliegums 2

Кольца дарагое?	Vai gredzens ir dārgs?
Не, яно каштуе ўсяго сто еўра.	Nē, tas maksā tikai simts eiro.
Але ў мяне толькі пяцьдзесят.	Bet man ir tikai piecdesmit.
Ты ўжо гатовы / гатова?	Vai tu jau esi gatava?
Не, яшчэ не.	Nē, vēl nē.
Але хутка я буду гатовы / гатова.	Bet es tūlīt būšu gatava.
Хочаш яшчэ супу?	Vai tu vēl vēlies zupu?
Не, больш не хачу.	Nē, vairāk negribu.
Але хачу яшчэ адно марожанае.	Bet vēl saldējumu.
Ты ўжо даўно тут жывеш?	Vai tu jau sen te dzīvo?
Не, толькі адзін месяц.	Nē, tikai mēnesi.
Але я ведаю ўжо многіх людзей.	Bet es pazīstu jau daudzus cilvēkus.
Ты заўтра едзеш дадому?	Vai tu rīt brauc mājās?
Не, толькі ў канцы тыдня.	Nē, tikai nedēļas nogalē.
Але я вяртаюся ўжо ў нядзелю.	Bet es atgriezīšos jau svētdien.
Твая дачка ўжо дарослая?	Vai tava meita ir jau pieaugusi?
Не, ёй толькі семнаццаць гадоў.	Nē, viņai ir tikai sešpadsmit.
Але ў яе ўжо ёсць хлопец.	Bet viņai ir jau draugs.

Чалавек можа размаўляць дзякуючы генетычнай мутацыі

З усіх жывых істот у свеце толькі чалавек можа размаўляць. Гэта адрознівае яго ад жывёл і раслін. Канешне, жывёлы і расліны таксама маюць зносіны адно з адным. Але яны не валодаюць складанай складовай мовай. Але чаму чалавек можа размаўляць? Для мовы патрэбныя пэўныя арганічныя прызнакі. Гэта фізічныя ўласцівасці, якія ёсць толькі ў чалавека. Але гэта не абавязкова азначае, што яны з'явіліся ў чалавека самі. У гісторыі эвалюцыі нічога не адбываецца без прычыны. Калісьці чалавек пачаў размаўляць. Калі гэта адбылося дакладна, ніхто не ведае. Але нешта, што дала чалавеку мову, павінна было адбыцца. Даследчыкі лічаць, што гэта была генетычная мутацыя. Антраполагі параўналі генетычны матэрыял розных жывых істотаў. Вядома, што на мову ўплывае пэўны ген. Людзі, у якіх ён пашкоджаны, маюць праблемы з мовай. Яны не могуць добра перадаваць свае думкі і дрэнна разумеюць словы. Гэты ген даследавалі ў людзей, малпаў і мышаў. У людзей і шымпанзэ ён вельмі падобны. Ёсць толькі два маленькіх адрознення. Але гэтыя адрозненні адлюстроўваюцца ў працы мозгу. Разам з іншымі генамі яны ўплываюць на пэўную актыўнасць мозгу. Дзякуючы гэтаму людзі размаўляюць, а малпы - не. Такім чынам, загадка чалавечай мовы яшчэ не разгадана. Адной геннай мутацыі недастаткова, каб выклікаць з'яўленне мовы. Даследчыкі імплантавалі чалавечы варыянт гена мышам Яны не пачалі размаўляць… Але іх піск пачаў гучаць па-іншаму!