Tiếng Việt » Tiếng A-di-ga | 65 [Sáu mươi lăm] | Phủ định 2

65 [тIокIищрэ тфырэ] Мыдэныгъэ 2

65 [tIokIishhrje tfyrje] Mydjenygje 2

Cái nhẫn này có đắt không?	Iалъыныр лъапIа?; Ialynyr lapIa?
Không, cái này có một trăm Euro thôi.	Хьау, ащ евришъэ ыуас ныIэп.; H'au, ashh evrishje yuas nyIjep.
Nhưng mà tôi chỉ có năm chục.	Ары шъхьаем сэ шъэныкъо ныIэп сиIэр.; Ary shh'aem sje shjenyko nyIjep siIjer.
Bạn đã xong chưa?	Ухьазыра?; Uh'azyra?
Chưa, chưa xong.	Хьау, сыхьазырыгоп.; H'au, syh'azyrygop.
Nhưng mà tôi sắp xong rồi.	Ау тIэкIу шIэмэ сыхьазырыщт.; Au tIjekIu shIjemje syh'azyryshht.
Bạn có muốn thêm xúp nữa không?	Джыри лэпс уфая?; Dzhyri ljeps ufaja?
Không, tôi không muốn nữa.	Хьау, ащ нахьыбэ сыфаеп.; H'au, ashh nah'ybje syfaep.
Nhưng mà một xuất kem nữa.	Ау джыри зы щтыгъэ.; Au dzhyri zy shhtygje.
Bạn sống ở đây lâu chưa?	ТIэкIу шIагъа мыщ узыщыпсэурэр?; TIjekIu shIaga myshh uzyshhypsjeurjer?
Chưa lâu, mới được một tháng.	Хьау, мазэ ныIэп.; H'au, mazje nyIjep.
Nhưng mà tôi đã quen nhiều người rồi.	Ау цIыфыбэмэ нэIуасэ сафэхъугъах.; Au cIyfybjemje njeIuasje safjehugah.
Bạn ngày mai đi xe về nhà à?	Неущ шъуадэжь окIожьа?; Neushh shuadjezh' okIozh'a?
Chưa, cuối tuần cơ.	Хьау, гъэпсэфыгъо мафэхэр ары ныIэп.; H'au, gjepsjefygo mafjehjer ary nyIjep.
Nhưng mà chủ nhật tôi đã về rồi.	Ау тхьаумэфэ мафэм къэзгъэзэжьыщт.; Au th'aumjefje mafjem kjezgjezjezh'yshht.
Con gái bạn đã trưởng thành chưa?	Уипшъашъэ ыныбжь икъугъа?; Uipshashje ynybzh' ikuga?
Chưa, nó mới mười bảy thôi.	Хьау, илъэс пшIыкIублым ит ныIэп.; H'au, iljes pshIykIublym it nyIjep.
Nhưng mà nó đã có bạn trai rồi.	Ау псэлъыхъо иI.; Au psjelyho iI.

Đột biến gen giúp con người biết nói

Con người là sinh vật duy nhất trên Trái đất có thể nói chuyện. Chính khả năng này khiến con người khác với động vật và thực vật. Tất nhiên động vật và thực vật cũng biết giao tiếp với nhau. Tuy nhiên, họ không nói được một ngôn ngữ âm tiết phức tạp. Nhưng tại sao con người có thể nói chuyện? Cần có một số đặc điểm thể chất để có thể nói chuyện. Những đặc điểm này chỉ có ở người. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là con người đã phát triển ra chúng. Trong lịch sử tiến hóa, không có gì là vô cớ. Ở nơi nào đó trên lộ trình đó, con người bắt đầu nói. Chúng ta vẫn chưa biết chính xác là khi nào. Nhưng hẳn điều gì đó đã xảy ra khiến con người biết nói. Các nhà nghiên cứu tin rằng có thể là do đột biến gene. Nhà nhân chủng học đã so sánh vật liệu di truyền của một vài sinh vật khác nhau. Ta biết rõ có một loại gien ảnh hưởng tới khả năng nói. Những người mà có loại gien này bị tổn thương sẽ có vấn đề về khả năng nói. Họ không thể thể hiện những suy nghĩ của bản thân và rất khó hiểu được lời nói. Người ta đã kiểm tra loại gien này ở người, vượn và chuột. Ở người và tinh tinh, loại gien này rất giống nhau. Chỉ có hai khác biệt nhỏ. Tuy nhiên, những khác biệt này có xuất hiện trong não. Cùng với các gen khác, họ ảnh hưởng đến các hoạt động nhất định của não. Do vậy con người có thể nói chuyện, trong khi loài khỉ thì không thể. Tuy nhiên bí ẩn về ngôn ngữ con người vẫn chưa được giải mã. Chỉ có đột biến gen chưa đủ để con người biết nói. Các nhà nghiên cứu đã cấy biến thể gene này vào chuột. Nó không khiến chúng có khả năng nói chuyện ... Nhưng tiếng rít của chúng khá ồn ào!