беларуская » польская | 58 [пяцьдзесят восем] | Часткі цела

58 [pięćdziesiąt osiem] Części ciała

Я малюю мужчыну.	Rysuję mężczyznę.
Спачатку галаву.	Najpierw głowę.
У мужчыны на галаве капялюш.	Ten mężczyzna nosi kapelusz.
Валасоў не бачна.	Włosy są niewidoczne.
Вушэй таксама не бачна.	Uszy też są niewidoczne.
Спіну таксама не бачна.	Pleców też nie widać.
Я малюю вочы і рот.	Rysuję oczy i usta.
Мужчына танцуе і смяецца.	Ten mężczyzna tańczy i śmieje się.
У мужчыны доўгі нос.	Ten mężczyzna ma długi nos.
Ён нясе ў руках палку.	W dłoniach trzyma laskę.
У яго павязаны шалік вакол шыі.	Nosi także szalik wokół szyi.
Цяпер зіма і холадна.	Jest zima i jest zimno.
Рукі моцныя.	Ramiona są silne.
Ногі таксама моцныя.	Nogi też są silne.
Мужчына са снегу.	Ten mężczyzna jest ze śniegu.
Ён не носіць штаноў і паліто.	Nie nosi spodni ani płaszcza.
Але мужчына не замярзае.	Ale nie jest mu zimno.
Ён – снегавік.	On jest bałwanem.

Ці ёсць універсальная граматыка?

Калі мы вывучаем нейкую мову, мы таксама вывучаем яе граматыку. У дзяцей, якія навучаюцца роднай мове, гэта адбываецца аўтаматычна. Яны не прымячаюць гэтага, але іх мозг вучыць шмат новых правілаў. Тым не менш, яны з самага пачатку вывучаюць родную мову правільна. Таму што існуе шмат моў, існуе шмат граматык. А ці існуе таксама і універсальная граматыка? Гэтае пытанне займае навукоўцаў ужо доўгі час. Новыя даследаванні могуць даць на гэта адказ. Таму што даследчыкі мозгу зрабілі цікавае адкрыццё. Яны папрасілі даследуемых вывучыць граматычныя правілы. Даследуемыя былі студэнтамі, якія вывучалі замежныя мовы. Яны вучылі або японскую, або італьянскую мову. Палова граматычных правілаў былі проста выдуманыя. Але даследуемыя гэтага не ведалі. Пасля заняткаў студэнтам паказалі сказы. Яны павінны былі вызначыць, ці правільныя гэтыя сказы. У той час, калі яны выконвалі гэта заданне, іх мозг аналізавалі. Гэта значыць, вучоныя вымяралі актыўнасць іх мозгу. Гэтак яны змаглі даследаваць тое, як мозг рэагіруе на сказы. І, здаецца, наш мозг распазнае граматыкі! Пры апрацоўцы мовы актывізуюцца пэўныя ўчасткі галаўнога мозгу. Сярод іх - цэнтр Брока. Ён знаходзіцца ў левым паўшар'і. Калі студэнты апрацоўвалі сапраўдныя правілы, ён быў вельмі актыўны. А пры апрацоўцы выдуманых правілаў яго актыўнасць, наадварот, значна зніжалася. Гэта значыць, што, верагодна, усе граматыкі маюць аднолькавую аснову. Тады яны бы ўсе былі заснаваныя на аднолькавых прынцыпах. І гэтыя прынцыпы былі б прыроджанымі.