қазақша » африкаанс | 56 [елу алты] | Сезім

56 [ses en vyftig] Gevoelens

қалау	lus hê
Біз қалаймыз.	Ons het lus.
Зауқымыз жоқ.	Ons het nie lus nie.
қорқу	om bang te wees
Мен қорқамын.	Ek is bang.
Мен қорықпаймын.	Ek is nie bang nie.
уақыты болу	om tyd te hê
Оның уақыты бар.	Hy het tyd.
Оның уақыты жоқ.	Hy het nie tyd nie.
іші пысу, зерігу	om verveeld te wees
Ол зерігіп жүр.	Sy is verveeld.
Ол зерігіп жүрген жоқ.	Sy is nie verveeld nie.
қарны ашу	om honger te wees
Қарындарың ашты ма?	Is julle honger?
Қарындарың ашқан жоқ па?	Is julle nie honger nie?
шөлдеу	om dors te wees
Олар шөлдеді.	Hulle is dors.
Олар шөлдеген жоқ.	Hulle is nie dors nie.

Ата-бабаларымыздың тілі

Қазіргі тілдерді лингвисттер зерттей алады. Ол үшін әртүрлі әдістер қолданылады. Бірақ мыңдаған жылдар бұрын адамдар қалай сөйлескен? Бұл сұраққа жауап беру әлдеқайда қиын. Соған қарамастан, ғалымдар бұл мәселе бойынша ұзақ уақыт бойы жұмыс істеп келеді. Олар адамдардың бұрын қалай сөйлескендерін зерттегілері келеді. Ол үшін олар көне тілдік формаларды қайта құруға тырысуда. Американдық зерттеушілер қызықты жаңалық ашты. Олар 2000 астам тілді талдаған. Олар, ең алдымен, сөйлемнің құрылымын қарастырған. Олардың зерттеулерінің нәтижесі өте қызық болып шықты. Тілдердің жартысына жуығының сөйлемдерінің құрылымы S-O-V. Яғни, келесі қағидат қолданылады: зат есім (S), толықтауыш (O), етістік (V). 700 астам тіл S-V-O үлгісін пайдаланады. 160 жуық тіл V-S-O жүйесі бойынша жұмыс істейді. V-O-S үлгісін, шамамен, 40 тіл ғана пайдаланады. 120 тілде аралас формалар қолданылады. O-V-S және O-S-V үлгілері, керісінше, сирек кездесетін жүйелер болып табылады. Осылайша, зерттелген тілдердің көпшілігі S-O-V қағидатын қолданады. Бұл тілдерге, мысалы, парсы, жапон және түрік тілдері жатады. Бірақ тірі тілдердің көпшілігі S-V-O үлгісін ұстанады. Үндігерман тілдер семьясында, бүгінде, осы сөйлем құрылымы жиі қолданылады. Ғалымдардың пікірінше, бұрын адамдар S-O-V үлгісімен сөйлеген. Барлық тілдер осы жүйеге негізделген. Кейін, алайда, тілдер әртүрлі бағытта дамып кеткен. Неліктен бұлай болғандығы, әзірге белгісіз. Сөйлем құрылымындағы өзгерістің белгілі бір себебі болу керек. Себебі, эволюцияда тек артықшылықтары бар заттар жойылмайды...