беларуская » эсперанта | 94 [дзевяноста чатыры] | Злучнікі 1

94 [naŭdek kvar] Konjunkcioj 1

Пачакай, пакуль не скончыцца дождж.	Atendu ĝis la pluvo ĉesos.
Пачакай, пакуль я не закончу.	Atendu ĝis mi pretos.
Пачакай, пакуль ён не вернецца.	Atendu ĝis li revenos.
Я чакаю, пакуль не высахнуць мае валасы.	Mi atendas ĝis miaj haroj sekos.
Я чакаю, пакуль не скончыцца фільм.	Mi atendas ĝis la filmo finitos.
Я чакаю, пакуль на святлафоры не запаліцца зялёнае.	Mi atendas ĝis la trafiklumo verdos.
Калі ты паедзеш на адпачынак?	Kiam vi forveturos por ferii?
Яшчэ перад летнімі канікуламі?	Ĉu antaŭ la someraj ferioj?
Так, яшчэ да таго, як пачнуцца летнія канікулы.	Jes, antaŭ ol la someraj ferioj komenciĝos.
Адрамантуй дах да таго, як пачнецца зіма.	Riparu la tegmenton antaŭ ol la vintro komenciĝos.
Памый рукі, перш чым сядаць за стол.	Lavu viajn manojn altabliĝonte.
Зачыні акно перад тым, як пойдзеш з дому.	Fermu la fenestron elironte.
Калі ты прыйдзеш дадому?	Kiam vi venos hejmen?
Пасля заняткаў?	Ĉu post la instruado?
Так, пасля таго, як скончацца заняткі.	Jes, post kiam la instruado finitos.
Пасля таго як ён трапіў у аварыю, ён больш не мог працаваць.	Havinte akcidenton, li ne plu povis labori.
Пасля таго як ён згубіў працу, ён з’ехаў у Амерыку.	Perdinte sian laboron, li veturis al Usono.
Пасля таго як ён з’ехаў у Амерыку, ён разбагацеў.	Veturinte al Usono, li riĉiĝis.

Мова і матэматыка

Мышленне і мова звязаны адно з адным. Яны ўплываюць адно на аднаго. Моўныя структуры пакідаюць адбітак у структуры нашага мышлення. У некаторых мовах, напрыклад, няма слоў для лічбаў. Моўцы не разумеюць канцэпцыю лічбаў. Такім чынам, мова і матэматыка таксама неяк звязаны адно з адным. Граматычныя і матэматычныя структуры часта бываюць падобныя. Некаторыя даследчыкі лічаць, што яны таксама аднолькава апрацоўваюцца. Яны думаюць, што моўны цэнтр таксама адказны і за матэматыку. Ён можа дапамагаць мозгу праводзіць разлікі. Але новыя даследаванні прыходзяць да іншага выніку. Яны паказваюць, што наш мозг апрацоўвае матэматычныя дадзеныя без мовы. Вучоныя даследавалі трох мужчын. Мозг даследуемых быў пашкоджаны. З-за гэтага быў пашкоджаны таксама і моўны цэнтр. У мужчын былі вялікія цяжкасці з вуснай мовай. Яны больш не маглі фармуляваць простыя сказы. Таксама яны не разумелі слоў. Пасля моўнага тэсту мужчыны павінны былі вырашыць арыфметычныя задачы. Некаторыя з гэтых матэматычных задач былі вельмі складаныя. Нягледзячы на гэта, даследуемыя змаглі іх вырашыць. Вынік гэтага даследавання вельмі цікавы. Ён сведчыць аб тым, што матэматыка не кадзіруецца словамі. Верагодна, у матэматыцы і мовы адна і тая ж аснова. Яны апрацоўваюцца ў адным участку мозгу. Але для гэтага матэматыка не мусіць спачатку перакладацца ў мову. Мабыць, мова і матэматыка таксама разам развіваюцца… А калі мозг завяршае развіццё, яны існуюць асобна!