беларуская » эсперанта | 47 [сорак сем] | Падрыхтаванне да паездкі

47 [kvardek sep] Vojaĝpreparoj

Ты мусіш упакаваць наш чамадан.	Vi devas paki nian valizon!
Ты не павінен нічога забыць.	Vi devas forgesi nenion!
Табе патрэбны вялікі чамадан!	Vi bezonas grandan valizon!
Не забудзь замежны пашпарт!	Ne forgesu vian pasporton!
Не забудзь білет на самалёт!	Ne forgesu vian flugbileton!
Не забудзь падарожныя чэкі!	Ne forgesu viajn vojaĝoĉekojn!
Вазьмі сонцаахоўны крэм.	Kunprenu sunŝirman kremon.
Вазьмі сонцаахоўныя акуляры.	Kunprenu sunokulvitrojn.
Вазьмі капялюш ад сонца.	Kunprenu sunĉapelon.
Хочаш узяць карту дарог?	Ĉu vi volas kunpreni vojmapon?
Хочаш узяць турыстычны даведнік?	Ĉu vi volas kunpreni gvidlibron?
Хочаш узяць парасон?	Ĉu vi volas kunpreni pluvombrelon?
Падумай аб штанах, кашулях, шкарпэтках.	Memoru preni la pantalonojn, la ĉemizojn, la ŝtrumpojn.
Падумай аб гальштуках, рамянях, пінжаках.	Memoru preni la kravatojn, la zonojn, la sportjakojn.
Падумай аб піжамах, начных кашулях і майках.	Memoru preni la piĵamojn, la noktorobojn kaj la t-ĉemizojn.
Табе патрэбныя туфлі, сандалі і боты.	Vi bezonas ŝuojn, sandalojn kaj botojn.
Табе патрэбныя насоўкі, мыла і манікюрныя нажніцы.	Vi bezonas poŝtukojn, sapon kaj ungotondilon.
Табе патрэбныя грабянец, зубная шчотка і зубная паста.	Vi bezonas kombilon, dentobroson kaj dentopaston.

Выжываюць толькі моцныя словы!

Словы, якія ўжываюцца рэдка, зменяюцца часцей, чым тыя, якія ўжываюцца часта. Гэта можна патлумачыць законамі эвалюцыі. Гены, якія сустракаюцца часта, з цягам часу змяняюцца менш. Яны больш стабільныя па сваёй форме. І, відавочна, гэта датычыцца і слоў! У адным даследаванні вывучаліся англійскія дзеясловы. Для гэтага сённяшнія формы дзеясловаў параўноўвалі са старымі. Дзесяць англійскіх дзеясловаў, якія ўжываюцца часцей за астатнія, з'яўляюцца няправільнымі. Большасць іншых дзеясловаў - правільныя. Але ў Сярэднявеччы большасць дзеясловаў яшчэ былі няправільныя. Такім чынам, рэдка ўжываемыя няправільныя дзеясловы станавіліся правільнымі. Праз 300 год у англійскай мове наўрад ці яшчэ будуць няправільныя дзеясловы. Іншыя даследаванні таксама паказваюць, што мовы, як і гены, праходзяць селекцыю. Даследчыкі параўналі часта ўжываемыя словы з розных моў. Пры гэтым яны абіралі словы, якія падобныя адно да аднаго і азначаюць тоеж самае. Прыкладам з'яўляюцца словы water, Wasser, vatten . Гэтыя словы маюць аднолькавы корань і таму яны падобныя адно да аднаго. Паколькі гэта важныя словы, яны часта ўжываліся ва ўсіх мовах. Гэтак яны змаглі захаваць сваю форму і застаюцца падобнымі і сёння. Не такія важныя словы змяняюцца намнога хутчэй. Або замяняюцца на іншыя словы. Гэтак рэдкія словы вылучаюць сябе ў розных мовах. Не зусім зразумела, чаму рэдкія словы змяняюцца. Мабыць таму, што яны часта няправільна ўжываюцца ці вымаўляюцца. Гэта адбываецца таму, што моўцы не так добра іх ведаюць. Але мабыць гэта таму, што важныя словы павінны быць заўсёды аднолькавыя. Таму што толькі так іх можна будзе зразумець правільна. А словы і існуюць для таго, каб іх разумець.