Tiếng Việt » Tiếng Lít-va | 65 [Sáu mươi lăm] | Phủ định 2

65 [šešiasdešimt penki] Neiginys 2

Cái nhẫn này có đắt không?	Ar žiedas brangus?
Không, cái này có một trăm Euro thôi.	Ne, jis kainuoja tik šimtą eurų.
Nhưng mà tôi chỉ có năm chục.	Bet aš turiu tik penkiasdešimt.
Bạn đã xong chưa?	Ar (tu) jau baigei / ar (tu) jau pasiruošęs / pasiruošusi?
Chưa, chưa xong.	Ne, dar ne.
Nhưng mà tôi sắp xong rồi.	Bet greit baigsiu / bet greit būsiu pasiruošęs / pasiruošusi.
Bạn có muốn thêm xúp nữa không?	Ar dar norėtum sriubos?
Không, tôi không muốn nữa.	Ne, (aš) jau nebenoriu.
Nhưng mà một xuất kem nữa.	Bet dar porciją ledų.
Bạn sống ở đây lâu chưa?	Ar jau seniai čia gyveni?
Chưa lâu, mới được một tháng.	Ne, tik mėnuo.
Nhưng mà tôi đã quen nhiều người rồi.	Bet (aš) jau pažįstu daug žmonių.
Bạn ngày mai đi xe về nhà à?	Ar rytoj važiuosi namo?
Chưa, cuối tuần cơ.	Ne, tik savaitgalį.
Nhưng mà chủ nhật tôi đã về rồi.	Bet (aš) jau sekmadienį sugrįšiu.
Con gái bạn đã trưởng thành chưa?	Ar tavo duktė jau suaugusi?
Chưa, nó mới mười bảy thôi.	Ne, jai dar tik septyniolika.
Nhưng mà nó đã có bạn trai rồi.	Bet ji jau turi draugą.

Đột biến gen giúp con người biết nói

Con người là sinh vật duy nhất trên Trái đất có thể nói chuyện. Chính khả năng này khiến con người khác với động vật và thực vật. Tất nhiên động vật và thực vật cũng biết giao tiếp với nhau. Tuy nhiên, họ không nói được một ngôn ngữ âm tiết phức tạp. Nhưng tại sao con người có thể nói chuyện? Cần có một số đặc điểm thể chất để có thể nói chuyện. Những đặc điểm này chỉ có ở người. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là con người đã phát triển ra chúng. Trong lịch sử tiến hóa, không có gì là vô cớ. Ở nơi nào đó trên lộ trình đó, con người bắt đầu nói. Chúng ta vẫn chưa biết chính xác là khi nào. Nhưng hẳn điều gì đó đã xảy ra khiến con người biết nói. Các nhà nghiên cứu tin rằng có thể là do đột biến gene. Nhà nhân chủng học đã so sánh vật liệu di truyền của một vài sinh vật khác nhau. Ta biết rõ có một loại gien ảnh hưởng tới khả năng nói. Những người mà có loại gien này bị tổn thương sẽ có vấn đề về khả năng nói. Họ không thể thể hiện những suy nghĩ của bản thân và rất khó hiểu được lời nói. Người ta đã kiểm tra loại gien này ở người, vượn và chuột. Ở người và tinh tinh, loại gien này rất giống nhau. Chỉ có hai khác biệt nhỏ. Tuy nhiên, những khác biệt này có xuất hiện trong não. Cùng với các gen khác, họ ảnh hưởng đến các hoạt động nhất định của não. Do vậy con người có thể nói chuyện, trong khi loài khỉ thì không thể. Tuy nhiên bí ẩn về ngôn ngữ con người vẫn chưa được giải mã. Chỉ có đột biến gen chưa đủ để con người biết nói. Các nhà nghiên cứu đã cấy biến thể gene này vào chuột. Nó không khiến chúng có khả năng nói chuyện ... Nhưng tiếng rít của chúng khá ồn ào!